Η εκτίμηση αποστάσεων χωρίς τη χρήση αποστασιομέτρου.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η εκτίμηση αποστάσεων είναι κάτι που συχνά στην εκπαίδευση διδάσκεται επιδερμικα, και δεν δίνεται η πρέπουσα σημασία. Η σωστή και γρήγορη εκτίμηση αποστάσεων όμως είναι βασικός παράγοντας για την εξουδετέρωση των όποιων εχθρικών στόχων.

Η ορθή εκτίμηση αποστάσεων είναι απολύτως αναγκαία διότι όλα τα πυρομαχικά που βάλλονται από όπλα ευθυτενούς τροχιάς (πιστόλια, φορητά όπλα, πολυβόλα, Α-Τ όπλα κοκ) δεν κατευθύνονται προς τον στόχο  πάνω σε μια τέλεια ευθεία γραμμή. Κατευθύνονται σε μια ελαφρώς ελλειψοειδή γραμμή, επειδή οι δυνάμεις που επιδρούν πάνω στο πυρομαχικό είναι οι εξής:

• Η δύναμη που του ασκεί το όπλο.
• Η δύναμη που του ασκεί το βάρος του ίδιου του πυρομαχικού, και της αντίστασης του αέρα (βαρύτηττα).

Η τροχιά του πυρομαχικού σε διαφορετικές συνθήκες, καθώς και η απαραίτητη κατακόρυφη μετατόπιση του όπλου για την επιτυχή βολή σε μια συγκεκριμένη απόσταση.

Σκοπευτική Γραμμή (Ορισμός): Είναι η νοητή ευθεία του ξεκινάει από το μάτι του σκοπευτή, περνάει μέσα από το κλισιοσκόπιο και το στόχαστρο του όπλου, και καταλήγει στο κέντρο του στόχου.

Συνεπώς για να προσβληθεί ένας στόχος σε μια διαφορετική απόσταση, απαιτείται η σκόπευση με μια διαφορετική σκοπευτική γραμμή, όπου το όπλο πρέπει να σηκωθεί ελαφρώς. Αυτή η νέα σκοπευτική γραμμή υλοποιείται ημιαυτόματα από το όπλο που διαθέτει βαθμονομημένο κλησιοσκόπιο ανά ορισμένα μέτρα, αλλά ο σκοπευτής πρέπει να γνωρίζει την περίπου απόσταση του στόχου προκειμένου να ρυθμίσει το κλησιοσκόπιο στη σωστή τιμή.

Για όπλα τα οποία είναι καμπύλης τροχιάς, όπως τα βομβιδοβόλα (Μ-79, GMG), η σωστή εκτίμηση αποστάσεων από τον σκοπευτή είναι πιο σημαντική ακόμα κι από την ίδια την σκόπευση.

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ

Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΣΗ

Η εκτίμηση αποστάσεων κατά την επίθεση είναι πιο απαιτητική απ'ότι στην άμυνα, διότι ο επιτηθέμενος βρίκεται κάτω από συνεχές πυρ, με πρόχειρη κάλυψη, και με τον αμυνόμενο να βρίσκεται κάτω από ισχυρή κάλυψη, απόκρυψη και παραλλαγή. Επίσης ο επιτηθέμενος είναι αναγκασμένος να διεξάγει ελιγμό σε εχθρικό έδαφος,  Συνεπώς για τον επιτηθέμενο, η ορθή εκτίμηση αποστάσεων είναι ένα ιδιαιτέρως δύσκολο έργο, που απαιτεί συνεχή, επίπονη και ρεαλιστική εκπαίδευση. 

Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΜΥΝΑ

Για τον αμυνόμενο τα πράγματα είναι ελαφρώς καλύτερα, διότι δρα σε έδαφος που έχει αναγνωριστεί, κι επειδή ο εχθρός δεν έχει την ίδια κάλυψη, απόκρυψη και παραλλαγή. Είτε πρόκειται για πρόχειρα οργανωμένη τοποθεσία, είτε για οχυρωμένη, ο αμυνόμενος έχει φτιάξει Καρτέλα Επισημάνσεως (δες Εικόνα), με ορισμένους τομείς βολής, με Σημεία Συσχετίσεως αποστασιομετρημένα, και συνεπώς είναι σε θέση να εκτοξεύει πιο στοχευμένα πυρά.

Περισσότερα για τις αμυντικές τοποθεσίες μπορείτε να βρείτε εδώ.

Υπόδειγμα Καρτέλας Επισημάνσεως

Σε αυτό το άρθρο θα παρουσιάσουμε τους τρόπους με τους οποίους μπορεί κάποιος να μετρήσει αποστάσεις με σχετική ακρίβεια (50 μέτρων), χωρίς την χρήση συσκευών όπως κυάλια, αποστασιόμετρο κλπ.

ΟΡΙΣΜΟΙ

Σημείο Συσχετίσεως: Είναι χαρακτηριστικά σημεία στο έδαφος, όπως μεμονωμένα δέντρα, διασταυρώσεις δρόμων, κτίρια, αποθήκες κοκ, που χρησιμοποιούνται σαν σταθερές για να καταδείξουμε την θέση του στόχου. 

Χιλιοστό Πυροβολικού: Είναι η γωνία με την οποία βλέπουμε έναν πάσσαλο ενός μέτρου, από απόσταση ενός χιλιομέτρου. Είναι δηλαδή ο στρατιωτικός τρόπος μέτρησης γωνιών, αντίστοιχο με τις μοίρες που χρησιμοποιούνται στον πολιτικό τομέα. Ένας πλήρης κύκλος αντιστοιχεί σε 6400 χ.πβ.

Απεικόνιση του ορισμού του χιλιοστού πυροβολικού (χ.πβ.)

ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ

1. ΕΞ'ΟΨΕΩΣ

1.1 ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ

Αυτός ο τρόπος επί της ουσίας είναι "με το μάτι". Απαιτείται τρομερός βαθμός εμπειρίας κι εκπαίδευσης για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, που στον ΕΣ μοιάζει ως όνειρο θερινής νυκτός.

1.2 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΓΝΩΣΤΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ

Είναι ένας γρήγορος κι ακριβής τρόπος εκτίμησης αποστάσεων, που εξάγεται αν ο στόχος βρίσκεται κοντά σε κάποιο Σημείο Συσχετίσεως ή άλλο εδαφικό χαρακτηριστικό (ποτάμι, δρόμος, χαράδρα κτλπ)

Προυποθέτει όμως να έχουμε ήδη γνωστές τις αποστάσεις των Σ.Σχ. και των οποιονδήποτε άλλων εδαφικών χαρακτηριστικών, καθώς κι ο Στόχος να βρίσκεται κοντά σε αυτά.

1.3 ΔΙΚΡΑΝΟ

Είναι μια γρήγορη αλλά ανακριβής μέθοδος, ωστόσο προτιμάται όταν δεν υπάρει διαθέσιμος χρόνος. Ο σκοπευτής κάνει δύο υποθετικές εκτιμήσεις για την απόσταση του στόχου, μία μέγιστη και μία ελάχιστη, και στη συνέχεια επιλέγει ως ορθή τον Μ.Ο. των δύο. 

Για παράδειγμα, έστω ότι ένας σκοπευτής καλείται να εκτιμήσει την απόσταση ενός στόχου. Ξεκινάει λέγοντας πως ο στόχος δεν είναι σε απόσταση μεγαλύτερη των 800 μέτρων (μέγιστη εκτίμηση).

Στη συνέχεια λέει πως ο στόχος δεν είναι σε απόσταση μικρότερη των 400 μέτρων (ελάχιστη εκτίμηση).

Οπότε, με την εφαρμογή του δικράνου, εκτιμάει την απόσταση στον Μ.Ο. των δύο ακραίων αποστάσεων, δηλαδή 600μ., και αυτήν την τιμή εφαρμόζει στο κλισιοσκόπιό του.

Αν και γρήγορη μέθοδος, προυποθέτει μεγάλη εμπειρία από τον σκοπευτή κι εκτεταμένη ρεαλιστική εκπαίδευση πάνω στον συγκεκριμένο τομέα. Αλλιώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος η όποια εκτίμηση να υποπέσει σε σοβαρά σφάλματα κι ο στόχος να μην προσβληθεί με την πρώτη βολή (ή ριπή). 

2. ΜΕΤΡΗΣΗ ΜΕ ΒΗΜΑΤΑ

Πρόκειται για μέτρηση της απόστασης με βηματισμό προς τις πιθανές θέσεις των στόχων ή τα Σημεία Συσχετίσεως (Σ.Σχ.), και ο πολλαπλασιασμός των βημάτων με το μήκος του βήματος. Το μέσο μήκος του βήματος είναι 80 εκατοστά. Αυτή η μέθοδος αφορά μόνο τα αμυνόμενα τμήματα, τα οποία κατά τη διάρκεια της οργάνωσης μάχης, μπορούν να μετρήσουν τις αποστάσεις των Σημείων Συσχετίσεως με απλό βηματισμό προς αυτά. Το πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι η μεγάλη ακρίβεια, ωστόσο προυποθέτει την ύπαρξη μεγάλου χρονικού διατήματος.

3. ΜΕΤΡΗΣΗ ΜΕ ΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ

Είναι μια απλή μέθοδος με την οποία μπορούμε να μετρήσουμε αποστάσεις. Προυποθέτει όμως ο στόχος να βρίσκεται σχετικά κοντά για να είναι ευδιάκριτος. Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα εκτίμησης αποστάσεων με τα στόχαστρα του G-3 και του Α-Τ LAW υπάρχουν στις παρακάτω εικόνες. 

Eκτίμηση αποστάσεων με το στόχαστρο του G-3

Eκτίμηση αποστάσεων με το στόχαστρο του Α-Τ M72 LAW.

4. ΜΕΤΡΗΣΗ ΓΩΝΙΑΣ (ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΜΑΧ)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ο τύπος του ΜΑΧ είναι Μ=ΑΧ όπου:

Μ (ΜΕΤΩΠΟ) = Η διάσταση του στόχου σε μέτρα.

Α (ΑΠΟΣΤΑΣΗ) = Η απόσταση του στόχου από τον σκοπευτή σε χιλιόμετρα

Χ (ΧΙΛΙΟΣΤΑ) = Η γωνία σε χ.πβ, με κορυφή της το μάτι του σκοπευτή, και άκρα της, τα άκρα του στόχου από όπου εξάγου και το μέτωπο.

Αυτός ο τρόπος είναι γρήγορος και σχετικά ακριβής, αλλά προυποθέτει ο σκοπευτής να γνωρίζει κάποια δεδομένα σχετικά με τις διαστάσεις των στόχων που βλέπει (ή τα Σ.Σχ.).

Οπτική απεικόνιση του τύπου του "ΜΑΧ".

Ενδεικτικές διαστάσεις στόχων και σημείων συσχετίσεως.

Αυτός ο τρόπος έχει τις παρακάτω υποκατηγορίες.

                 

4.1 ΜΕΤΡΗΣΗ ΜΕ ΤΑ ΔΑΧΤΥΛΑ

Είναι ένας γρήγορος σε ταχύτητα, μέτριος σε ακρίβεια, και δύσκολος στην εφαρμογή τρόπος εκτίμησης αποστάσεων 

Χρησιμοποιούμε τα δάχτυλα για να μετρήσουμε την γωνία σε χ.πβ. Οι γωνίες που σχηματίζουν τα δάχτυλα μας, καθώς και η απαιτούμενη στάση του σώματος, φαίνονται στην παρακάτω εικόνα.

Μέτρηση γωνιών με τα δάχτυλα. Οι τιμές αφορούν ένα μέσο χέρι ανδρός.

Για παράδειγμα, έστω ότι βλέπουμε ένα ΤΟΜΠ να κινείται προς τα εμάς, και γνωρίζοντας ότι το μέτωπο του είναι 3 μέτρα, τότε το στοχεύουμε τα δάχτυλα μας μέχρι να το καλύψουμε. Έστω ότι το καλύπτουμε με τον δείκτη  μας. Συνεπώς η γωνία είναι 30 χ.πβ. Εφαρμόζοντας τον τύπο του ΜΑΧ (Μ=ΑΧ), έχουμε:

•  Μ=Α*Χ => 3 = Α*30 => Α = 3/30 => Α = 0,1 χλμ, Δηλαδή η Απόσταση είναι 100 μέτρα. 

1η Σημείωση: Ένα σύνηθες λάθος είναι η εντύπωση ότι το "Α" στον μαθηματικό τύπο είναι σε μέτρα, ενώ είναι σε χιλιόμετρα.. 

2η Σημείωση: Αυτός ο τύπος εφαρμόζεται για στόχο με γωνία μέχρι 600 χπβ.

4.2 ΜΕΤΡΗΣΗ ΜΕ ΤΑ ΚΥΑΛΙΑ Ή ΣΚΟΠΕΥΤΙΚΗ ΔΙΟΠΤΡΑ

Ο τρόπος εκτίμησης είναι ίδιος με τα δάχτυλα, μόνο που αντί γι'αυτά χρησιμοποιούμε την ένδειξη των κυαλιών (ή της διόπτρας), για να μετρήσουμε την γωνία. Eίναι πιο ακριβής τρόπος σε σχέση με τα δάχτυλα, αλλά η ύπαρξη κυαλιών και διόπτρας είναι περιορισμένη στους Ομαδάρχες και στα ομαδικά όπλα. 

H εσωτερική ένδειξη των κυαλιών, που είναι βαθμονομημένη ανά 10χπβ, και χαραγμένη ανά 5 χπβ, χρησιμοποιείται για την εκτίμηση αποστάσεων με την εφαρμογή του τύπου του "ΜΑΧ".

5. ΜΕ ΤΡΟΧΕΙΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΒΛΗΜΑΤΑ

Οι τροχιοδεικτικές βολίδες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση αποστάσεων με τον παρακάτω τρόπο:

Σκοπεύεται από τον σκοπευτή ένα αντικείμενο, που βρίσκεται σε άγνωστη απόσταση, τοποθετώντας το κλισιοσκόπιο στην πιθανή του απόσταση. Στη συνέχεια, διορθώνειτο κλισιοσκόπιο ανάλογα με την πτώση κάθε βολίδας, μέχρις ότου μια βολίδα πέσει πάνω στο στόχο. Όταν επιτευχθεί αυτό, τότε η απόσταση έχει εκτιμηθεί.

Πρόκειται για τρόπο πολύ αργό, αλλά με άμεσα αποτελέσματα επί του στόχου. Επίσης αυτός ο τρόπος μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την δημιουργία καρτέλας επισημάνσεως, όταν ο χρόνος δεν επαρκεί για βηματισμό. Πρέπει όμως να λαμβάνεται υπόψη πως η πραγματοποίηση βολών, προδίδει τη θέση του σκοπευτή. 

Τα τροχειοδεικτικά πυρομαχικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για εκτίμηση αποστάσεων, πέραν της κατάδειξης στόχων.

6. ΜΕ ΤΟΝ ΗΧΟ

Ο ήχος μεταδίδεται μέσω της ατμόσφαιρας με μια μάλλον σταθερή ταχύτητα, περίπου στα 330 μέτρα το δευτερόλεπτο. Το γεγονός αυτό κάνει εύκολη την εκτίμηση της απόστασης αν είναι δυνατό να παρατηρήσουμε ή ν' ακούσουμε τον θόρυβο που προκαλεί μια κίνηση.

Για παράδειγμα, μόλις δούμε τη λάμψη ή τον καπνό ενός όπλου, ή τη σκόνη που σηκώνει, πρέπει αμέσως να αρχίσουμε να μετράμε μ' ένα ρυθμό τεσσάρων αριθμών το δευτερόλεπτο σταματάμε, όταν ακούσουμε την εκπυρσοκρότηση του όπλου.

Ο αριθμός μέχρι τον οποίο είχαμε μετρήσει, όταν σταματήσαμε είναι η απόσταση του όπλου σε εκατοντάδες μέτρα. Αν μετρήσαμε ως τον αριθμό 3, η απόσταση είναι 300 μέτρα, αν μετρήσαμε ως το οχτώ, προτού ν' ακούσουμε την εκπυρσοκρότηση, η απόσταση είναι 800 μέτρα.

Αυτός ο τρόπος είναι τάχιστος, αλλά ανακριβής, εκτός κι αν ο σκοπευτής έχει εξασκηθεί για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα στη σωστή μέτρηση 4 αριθμών ανά δευτερόλεπτο, καθώς και στην άμεση έναρξη μέτρησης, μετά από το συμβάν (λάμψη, καπνός κλπ).

Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΕΣ 

ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940

Πολλοί ίσως αναρωτηθούν τον τρόπο με τον οποίο οι στρατιώτες του 1940 εκτιμούσαν τις αποστάσεις. Το 1940, οι Έλληνες στρατιώτες αν και δεν διέθεταν την τεχνολογία και τα μέσα του Ιταλικού Στρατού, αλλά ούτε και το μέσο μορφωτικό επίπεδο των Ιταλών στρατιωτών (για την εφαρμογή του τύπου του ΜΑΧ), εντούτοις επετύγχαναν πολύ καλύτερες κι ακριβέστερες εκτιμήσεις αποστάσεων. Ο πιο συχνός τρόπος για την εκτίμηση αποστάσεων ήταν η μέθοδος του δικράνου. Ήταν μια πολύ απλή μέθοδος, η οποία χρησιμοποιούνταν και στην αγροτοκτηνοτροφική ζωή των Ελλήνων. Ως αποτέλεσμα αυτού ήταν να εκτιμούν τις αποστάσεις πολύ πιο έυκολα, γρήγορα κι αποτελεσματικά από τους Ιταλούς.

Περιττό να τονίσουμε και την έγκαιρη προετοιμασία και οργάνωση μάχης του ΕΣ, που ήταν διάρκειας μεγαλύτερης των 2 μηνών, και οδήγησε τους Ιταλούς στο να επιτεθούν σε οχυρωμένες θέσεις, με βαριά οχύρωση και καρτέλες επισημάνσεως με Σ.Σχ. μετρημένες με βηματισμό. 

Συνεπώς η νίκη του ΕΣ το 1940, δεν ήταν μόνο λόγω ηρωισμού, αλλά ένας συνδυασμός ηρωισμού - σωστής οργάνωσης εδάφους - σκληρής εκπαίδευσης. Κι όταν λέμε σκληρή εκπαίδευση, εννοούμε και την εκπαίδευση των Ελλήνων κληρωτών στρατιωτών στην πολιτική τους ζωή.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Υπάρχουν ορισμένα "ξεχασμένα" πράγματα, τα οποία παίζουν καθοριστικό ρόλο στις επιχειρήσεις. Δύο από αυτά είναι η οργάνωση του εδάφους και η εκτίμηση αποστάσεων που παρουσιάζεται εδώ.

Όσον αφορά την τελευταία, είναι ζωτικής σημασίας διότι αν δεν προσβληθεί ο στόχος με την πρώτη βολή, τότε αυτός θα αναητήσει κάλυψη, με αποτέλεσμα να απαιτηθεί πολύ μεγαλύτερος όγκος πυρός για να εξουδετερωθεί. Κι ο κυριότερος λόγος για την αποτυχία της πρώτης βολής, είναι η λάθος εκτίμηση αποστάσεων.

Ο ΕΣ πρέπει να αυξήσει την εκπαίδευση του προσωπικού του σε αυτόν τον τομέα, και να μην δίνει σαν δεδομένο στοιχείο την απόσταση. Επίσης, πρέπει να προμηθευτεί και αποστασιόμετρα χειρός, τα οποία θα διατεθούν στους Ομαδάρχες, με αποτέλεσμα να το εκμεταλλευθεί όλη η Ομάδα.

Ο στρατιώτης πρέπει να μπορεί να εκτιμά σωστά αποστάσεις μέχρι 600 μέτρα αν χρησιμοποιεί ατομικό οπλισμό, και 1.000 μέτρα αν χρησιμοποιεί ομαδικό όπλο, και με ακρίβεια 50 μέτρων. Οτιδήποτε κάτω από αυτό θεωρείται αποτυχία και πρέπει να λυθεί.