Μετατροπή των Leopard 1A5 σε βαρύ ΤΟΜΠ. Αξίζει έστω να μελετηθεί;

Ρίχνοντας κάποιος μια ματιά στις εξελίξεις των εξοπλισμών των μεγάλων στρατιωτικών δυνάμεων του πλανήτη, θα παρατηρήσει μια μεταστροφή αρκετών δυνάμεων προς βαρύτερα ΤΘ οχήματα μεταφοράς και μάχης (ΒΤΟΜΠ -ΒΤΟΜΑ), τα οποία θα προστατεύουν τις μεταφερόμενες ομάδες από τις περισσότερες απειλές.

Οι πρώτες χώρες που έχουν προχωρήσει σε τέτοιες λύσεις είναι το Ισραήλ με τα ΤΟΜΠ Νamer καθώς και τα (πρώην άρματα) ΒΤΟΜΠ Nagmachon, IDF Achzarit, Nakpadon. Επίσης, η Ρωσία με το νέο BTOMA T-15 Αrmata, φιλοδοξεί να γίνει η χώρα με το πιο καλά προστατευμένο ΤΘ όχημα παγκοσίως. Πέραν του Ισραήλ και της Ρωσίας όμως, βαρύ ΤΘ όχημα θέλει να αναπτύξουν και οι ΗΠΑ, καθώς κι αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες.

Όλες οι παραπάνω, αλλά κι αρκετές άλλες παρόμοιες, εξοπλιστικές εξελίξεις έχουν οδηγήσει μια μεγάλη μερίδα του Ελληνικού αμυντικού αναγνωστικού κοινού να πιστεύουν πως η μετατροπή των Ελληνικών αρμάτων προηγούμενης γενιάς όπως τα Leopard 1A5 και Μ-48Α5 Molf σε Β.ΤΟΜΠ θα ήταν η χρυσή τομή μεταξύ επιδόσεων και κόστους. Σε αυτό το άρθρο λοιπόν, θα παραθέσουμε την άποψη μας σχετικά με το αν αξίζει να εξεταστεί η μετατροπή των Leopard 1A5 σε βαρύ ΤΟΜΠ ή και βαρύ ΤΟΜΑ. 

Σημείωση: Προκειμένου να εστιάσουμε στην ουσία του όλου ζητήματος, θα προσπεράσουμε τυχόν τεχνικά και οικονομικά θέματα, και θα θεωρήσουμε πως κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει εύκολα και οικονομικά.

Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Σήμερα, εν έτει 2020 ο Ελληνικός Στρατός (Ε.Σ.) διαθέτει περίπου 500 άρματα μάχης Leopard 1A5, καθώς και μια Ίλη Μέσων Αρμάτων (ΙΜΑ) αποτελούμενη από 13 Leopard 1GR, κάνοντάς την έτσι τον μεγαλύτερο χρήστη του τύπου.

Επιδόσεις

Tα πλήρη χαρακτηριστικά του βρίσκονται εδω: Πηγή.

Αυτό το οποίο θα προσθέσουμε εμείς, είναι ο λόγος για τον οποίο τα άρματα Leopard 1A5 θεωρούνται αξιόπιστα. Κι αυτός ο λόγος είναι πως παρά το ότι τα Leopard1 θεωρούνται άρματα 2ης γενιάς*, εντούτοις το Leopard 1A5 είναι κατ'ουσίαν ένα υβρίδιο μεταξύ 2ης και 3ης γενιάς, καθώς διαθέτει  το ΣΕΠ EMES 18 που είναι ανώτερο του EMES 15 των Leopard 2A4, με αποτέλεσμα να μπορεί να βάλει APFSDS πυρομαχικά από το εξαιρετικό πυροβόλο L7/105mm, σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 2 χλμ.

Με λίγα λόγια, το Leopard 1A5 είναι ένα μέσο άρμα που διαθέτει σκάφος 2ης γενιάς, αλλά πύργο και μέσα επικοινωνιών εφάμιλλα με άρμα 3ης γενιάς.

 

Συμπερασματικά, στο παρόν άρθρο θα εξετάσουμε αν αξίζει να αφαιρεθεί το "ατού" του Leopard 1A5, που είναι ο πύργος του.

 

*Σημείωση: Για τις γενιές των αρμάτων, μπορείτε να δείτε εδώ: Πηγή.

Ισχύς Πυρός

Σε αυτήν την κατηγορία το Leopard 1A5 επιτυγχάνει αξιοζήλευτες επιδόσεις ακόμα και για ένα άρμα 3ης γενιάς, καθώς ο συνδυασμός πυροβόλο L7/ΣΕΠ ΕΜΕS18 είναι εξαιρετικά φονικός, από το πρώτο κιόλας βλήμα. Επίσης, το άρμα δύναται να εμπλέκει στόχους εν κινήσει - με μειωμένη ταχύτητα, με ο,τι αυτό συνεπάγεται για τις ικανότητες του. 

Πιο ειδικά, τα Ελληνικά Leopard 1A5 μπορούν να βάλλουν όλα τα βλήματα 105 χιλ. των προγενέστερων αρμάτων "Μ" σειράς, συν το Μ426 (DM 63) APFSDS-T, το οποίο επιτυγχάνει μέγιστο βεληνεκές 4 χλμ, και διατρητικότητα 530+mm ομογενοποιημένου χάλυβα (RHA), κάτι που του επιτρέπει να καταστρέφει όλα τα Τουρκικά άρματα "Μ" σειράς με άνεση. Εξαίρεση αποτελεί ίσως το μετωπικό τόξο των Μ-60Τ και Leopard 2A4 σε βεληνεκή  μεγαλύτερα των 1500 μέτρων, όπου εκεί οι πιθανότητες επιτυχούς διάτρησης είναι λίγες (κατά την άποψή μας είναι 25-30%). 

Ο συνδυασμός L7/EMES 18/ευελιξία είναι αυτός που προσφέρει στα Leopard 1A5 πλεονέκτημα έναντι όλων των άλλων αρμάτων 2ης γενιάς. 

 

Προστασία

Στην πρώτη κατηγορία της προστασίας, αυτήν της θωράκισης, το Leopard 1A5 έχει μετριότατες επιδόσεις, καθώς παρέχει την παρακάτω θωράκιση (εκτιμήσεις βάσει ανοικτών πηγών):

• Μετωπικά:

Πύργος (M.O. 340mm RHA κατά Κ.Ε., 470mm RHA κατά HEAT): Όλα τα ελαφρά όπλα, θραύσματα ΠΒ, και πυροβόλα μέχρι 90 χιλ. (σημειακά και 105 χιλ.). HEAT προστασία έναντι Α-Τ όπλων μιας χρήσης όπως Μ72 LAW, RPG 18.

Σκάφος (M.O. 120mm RHA κατά Κ.Ε.,200mm RHA κατά HEAT): Όλα τα ελαφρά όπλα, θραύσματα ΠΒ, και πυροβόλα μέχρι και 25mm (σημειακά).

• Πλάγια:

Πύργος: Όλα τα ελαφρά όπλα, θραύσματα ΠΒ, και πυροβόλα μέχρι 30 χιλ.

Σκαφος: Όλα τα ελαφρά όπλα, θραύσματα ΠΒ από 10+ μέτρα.

 

Οπότε, στην κατηγορία της θωράκισης, το Leo1A5 υστερεί σημαντικά σε σχέση με άλλα άρματα 3ης γενιάς όπως τα Leopard 2, εντούτοις πιστεύουμε ότι έχει την απαραίτητη θωράκιση για να μπορεί να επιχειρήσει ώς δύναμη υποστήριξης ΤΣ/Λόχου ή ως τμήμα αντεπίθεσης. Το μόνο οπλικό σύστημα που δεν θα θέλαμε να είχε πιθανότητες διάτρησης, είναι το Τουρκικό ΤΟΜΑ AFV, το οποίο δυστυχώς έχει αυξημένες πιθανότητες διάτρησης των πλαϊνών του σκάφους.

Πέραν της θωράκισης όμως, κι όπως έχουμε εξηγήσει παλαιότερα, η προστασία είναι ένας συνδυασμός θωράκισης, μεγέθους και ταχυκινησίας*. Και στους υπόλοιπους τομείς το Leopard 1A5 διαπρέπει καθώς είναι εξαιρετικά ευκίνητο (περίπου 20HP ανά τόνο), αλλά και μικρών διαστάσεων. 

*Ανάλυση των συνιστωσών της προστασίας έχουμε κάνει σε παλαιότερο άρθρο. 

Ικανότητα Συντήρησης

Η Ελλάδα απέκτησε συνολικά 855 άρματα μάχης της οικογένειας Leopard 1, εκ των οποίων 513 υπηρετούν, και 340 έχουν είτε μετασκευαστεί σε βοηθητικά οχήματα, είτε έχουν προσποριστεί για ανταλλακτικά. Το παραπάνω γεγονός σε συνδυασμό με σκούπισμα ανταλλακτικών από Γερμανικά (κι όχι μόνο) αποθέματα, επιτρέπει στα άρματα να υπηρετούν για αρκετά χρόνια ακόμη.

Τακτική Χρησιμοποίηση

Tα άρματα χρησιμοποιούνται στην ΠΕ της 1ης Στρατιάς (δηλαδή στον ηπειρωτικό χώρο), καθώς και στην 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών. Όσον αφορά την τακτική χρησιμοποίηση τους στην ΠΕ του Δ' Σώματος Στρατού, τα Leopard 1A5 χρησιμοποιούνται ως εξής:

• ΤΣ/Μ/Κ Λόχου (84): Ενταγμένα σε Τακτικά Συγκροτήματα Μ/Κ Λόχου (ΤΣ/Λόχου), ήτοι 2-4 άρματα υπό διοίκηση (ΥΔ) σε 2 Μ/Κ Διμοιρίες, μία Δρια Δκσεως και μία Υποστηρίξεως ενός Μ/Κ ΛΤΦ, για την παροχή πυρών υποστήριξης στις εμπρός μαχόμενες Διμοιρίες που αμύνονται, ή για την εκτόξευση αντεπιθέσεων στο επίπεδο του Λόχου.
• ΕΜΑ Μ/Κ Ταξιαρχιών: Ως εφεδρεία των Μ/Κ Ταξιαρχιών, ως ΤΣ/ΕΜΑ, για την εκτόξευση αντεπιθέσεων σε επίπεδο Ταξιαρχίας (Σχηματισμού).
• Στις ΤΘΤ των Μ/Κ Μεραρχιών:Ως εφεδρεία Μ/Κ Μεραρχίας ΠΖ (Μείζονα Σχηματισμού), για την παροχή γενικής αντεπίθεσης όταν το δημιουργηθέν εχθρικό ρήγμα δεν μπορεί να "κλείσει" από τις εφεδρείες των Σχηματισμών και των Μονάδων/Υπομονάδων.
• Στην ΧΧ ΤΘΜ (ΧΧΙV ΤΘΤ): Ως εφεδρεία (μαζί με τα Leopard 2A6HELL) του Δ'ΣΣ για την εκτόξευση επίθεσης, προς ανακατάληψη εθνικού εδάφους, ή για εδαφικά κέρδη.
• Στην 2η Μ/Κ Μεραρχία: Ως εφεδρεία της 1ης Στρατιάς, προς ενίσχυση του αμυνόμενου Δ'ΣΣ, ή σταθεροποίηση εδάφους που κερδήθηκε (φίλιο ή εχθρικό) από την ΧΧ ΤΘΜ.
• Στις ΕΑΝ:  Ενταγμένο στις Επιλαρχίες Αναγνωρίσεως (ΕΑΝ), για την παροχή χερσαίας αναγνώρισης.

Τα Leopard 1A5 χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο σε ΤΣ Λόχων και Ταγμάτων για την εκτόξευση αντεπιθέσεων μικρής κλίμακας, αλλα και για την υποστήριξη με πυρά των αμυνόμενων Διμοιριών.

 

Ηλικία

Τα Leopard 1 είναι ένα άρμα το οποίο ξεκίνησε την παραγωγή του το 1965 και παράχθηκε μέχρι το μισό της δεκαετίας του '90 (1984). Η πλειονότητα των Leopard1 κατασκευάστηκε την πρώτη δεκαετία κατασκευής του (1965-1975). Υπενθυμίζουμε πως το Leopard 1A5 αποτελεί αναβάθμιση των 1.225 Leopard 1A1A1 τα οποία κατασκευάστηκαν την περίοδο 1965-1972.

Συνεπώς, αν λάβουμε μόνο αυτό υπόψιν, τα Ελληνικά Leopard 1A5 είναι ηλικίας  48-55 ετών. 

Ευτυχώς όμως αυτό αποτελεί την μισή αλήθεια της όλης ιστορίας, καθώς τα οχήματα αναβαθμίστηκαν και ανακατασκευάστηκαν στο επίπεδο -Α5 την περίοδο 1987-1994. Στην ουσία πέρασαν από ένα πρόγραμμα το οποίο τα "αναγέννησε" τόσο με τον "μηδενισμό" των  που έμειναν (κινητήρας, ανάρτηση κοκ), όσο και με την προσθήκη νέων (θωράκιση με υαλοπίνακες, νέο ΣΕΠ, τηλέμετρο laser, αναδιάταξη πύργου κοκ). Επιπλέον, αν συμπεριλάβουμε και την γενική επιθεώρηση και συντήρηση που συντελέστηκε με την παραλαβή τους από τα Εργοστάσια Βάσης του ΕΣ, τότε η πραγματική ηλικία των αρμάτων είναι 27-30 έτη.

Συμπέρασμα

Όταν κατασκευάστηκε το Leopard 1, κατασκευάστηκε ως ένα μέσο άρμα μάχης. Στις μέρες μας όμως, ένα (δυτικό) μέσο άρμα μάχης έχει βάρος πολύ μεγαλύτερο από αυτό που έχει το Leopard 1. Συνεπώς είναι άδικο να βάζουμε στην ίδια κατηγορία το Leopard 1A5 και το Leopard 2HELL. To τελευταίο μπορεί να συγκριθεί κάλλιστα με άλλα άρματα όπως το Μ1Α2 Abrams, το T-90 κοκ. Το Leopard 1A5 από την άλλη μπορεί να συγκριθεί (σαν άρμα) μόνο με τα λοιπά άρματα 1ης και 2ης γενιάς. 

Αν τώρα θέλουμε να κατηγοριοποιήσουμε το Leopard 1A5, θα το κατηγοριοποιούσαμε ως ένα "κατ'ουσίαν" ελαφρύ άρμα μάχης - καταστροφέα αρμάτων.

Σε αυτή την κατηγορία, ανήκουν άρματα παλαιότερης γενιάς, ΤΟΜΑ με Α-Τ πυραύλους καθώς και τροχοφόρα οχήματα εξοπλισμένα με πυροβόλο 90-105 χιλιοστών. Μερικά παραδέιγματα που βρίσκονται σε χρήση με σύγχρονους δυτικούς στρατούς είναι το Ιταλικό Centauro, το Ιαπωνικό Type 16, το Γαλλικό ΑΜΧ-10RC, το Κινέζικο ΖΒL-08, τα Αμερικάνικα Μ11128 και υπό ανάπτυξη MFP, καθώς και το Τουρκικό υπό ανάπτυξη Kaplan MT.   

O καταστροφέας αρμάτων B1 Centauro, κατά τη διάρκεια άσκησης του Ισπανικού Στρατού.

ΑΞΙΖΕΙ ΤΕΛΙΚΑ ΝΑ ΜΕΤΑΤΡΑΠOYN TA LEOPARD 1A5 ΣΕ Β.ΤΟΜΠ-ΤΟΜΑ;

Πιστεύουμε πως η απάντηση θεωρείται αυτονόητη μετά την ανάλυση των παραπάνω. Και η απάντηση είναι ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΟΧΙ. Κάτι τέτοιο θα ήταν εγκληματικό διότι:

• Δεν νοείται μετατροπή των Leopard 1A5, ενώ ακόμη υπηρετούν τα Μ-48Α5 ΜOLF και τα Μ-60Α3TTS.
• Δεν νοείται μετατροπή εφόσον η Τουρκία τηρεί άνω των 2.000 αρμάτων σε υπηρεσία (έστω αυτά που τηρεί).
• Δεν νοείται μετατροπή εφόσον δεν έχει βρεθεί αντικαταστάτης τους. 
• Τα Ελληνικά Leopard 1A5 έχουν πραγματική ηλικία τα 30 έτη, ηλικία που για τα Ελληνικά δεδομένα θεωρείται μέση. 
• Δεν αφαιρείς από ένα όχημα αυτό το οποίο είναι το δυνατό του σημείο. Και το δυνατό σημείο του Leopard 1A5 είναι ο πύργος του.

Πραγματικά κάθε σκέψη μετατροπής των εν ενεργεία Leopard 1A5 σε κάτι πιο ασθενές, ενώ υπηρετούν ακόμα Μ-48 και Μ-60, είναι αστεία. Στο κάτω-κάτω, αν ο ΕΣ θέλει νέα ασφαλέστερα ΤΟΜΑ, ξέρει που να βρει. Δεν πρέπει να μπει σε μια ανώφελη διαδικασία και με αυξημένο ρίσκο, της μετατροπής αξιόλογων κι αξιόπιστων αρμάτων σε ΤΟΜΑ. Στην τελική, αν ο ΕΣ θέλει πιο ασφαλή μέσα μεταφοράς, μπορεί να αναβαθμίσει τη θωράκιση των G-127 & Μ-113Α2 που έχει. Και πιο ασφαλής λύση είναι, και δουλειά θα δοθεί στην Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία.

Αυτό που θα προτείνουμε λοιπόν δεν είναι η μετατροπή των Leopaed 1A5 σε μεσοβέζικες λύσεις τύπου Β.ΤΟΜΑ, αλλά η καλύτερη αξιοποίησή τους μέσω αγοράς μερικών νεότερων βλημάτων, όπως τα Ισραηλινά βλήματα APFSDS-T 4ης γενιάς Μ428 SWORD (διατρητικότητα >600mm RHA). Μια άλλη προσθήκη που θα ήταν επικερδής, θα ήταν η αγορά μερικών Α-Τ πυραύλων LAHAT, επίσης Ισραηλινής προέλευσης. 

Εν ολίγοις, πρέπει να κάνουμε αυτό που κάνουν οι Τούρκοι για να αντιμετωπίσουν καλύτερα τα Ελληνικά Leopard 2HEL - που είναι η αγορά Α-Τ βλημάτων KONUS 120mm προκειμένου να εξοπλίσουν τα Leopard 2A4 τους.Αντίστοιχα, ο ΕΣ θα μπορούσε να αγοράσει μερικά νέου τύπου βλήματα/πυραύλους προκειμένου να μπορεί να αντιμετωπίζει με περισσότερη άνεση τα Leopard 2A4, αλλά και το μελλοντικό μέσο άρμα μάχης ALTAY.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Πιστεύουμε εν τέλει ακράδαντα ότι οποιαδήποτε μετατροπή των Leopard 1A5 αποτελεί αυτοκτονία. Ακόμα κι αν βρεθούν αύριο πλεονάζοντα άρματα 3ης γενιάς με κάννη 120 χιλ., τα Leo1A5 μπορούν να συνεχίζουν να υπηρετούν ως ΤΘ οχήματα Αναγνωρίσεως κι ως Μονάδες κρούσης στις φρουρές της ΑΣΔΕΝ. Το Leopard1A5 επίσης, έχει αρκετό μέλλον στον ΕΣ, τουλάχιστον άλλα 20 έτη σύμφωνα με τις εκατέρωθεν του Αιγαίου οροφές, συνεπώς θα πρέπει να αναζητηθούν οικονομικές λύσεις προκειμένου να αυξηθεί η φονικότητα και η προστασία τους.

Τα Leopard 1A5 ανήκουν (δυστυχώς) σε μια κατηγορία λίγων όπλων του ΕΣ, για τα οποία δεν αντιμετωπίζει κανένα άμεσο πρόβλημα (πυρομαχικών, ανταλλακτικών, επιχειρησιακής ένταξης, ελλειπών επιδόσεων, αναξιοπιστίας κοκ)