Σε συζητήσεις σε διάφορα blogs και forums, ξένα και Ελληνικά, καθώς και σε αναλύσεις αρκετών ιστοδελίδων και περιοδικών, γίνεται σύγκριση του επιπέδου προστασίας των διάφορων τεθωρακισμένων (πλέον Τ/Θ) οχημάτων με βάση την θωράκιση τους, με συνέπεια να εξάγονται ορισμένα συμπεράσματα.
Η "βαθμολογία" των θωρακίσεων, όσον αφορά τα ελαφρά Τ/Θ οχήματα (ΤΟΜΠ, ΤΟΜΑ κοκ), μετριέται μέσω κάποιων νατοϊκών "προδιαγραφών", που στη συγκεκριμένη ονομάζεται STANAG 4659. Στα άρματα, η θωράκιση μετριέται με την αντοχή πληγμάτων από όπλα HEAT ή κινητικής ενέργειας, σε όρους χιλιοστών ομογενοποιημένου χάλυβα (RHA).
Με αυτές λοιπόν τις μεθόδους, και με βάση τα διαφημιστικά φυλλάδια των εταιριών, γίνονται διάφορες συγκρίσεις, κι εξάγονται ορισμένα συμπεράσματα, που γίνονται "θέσφατο" από πολλούς. Συμπεράσματα όμως, που αν κι έχουν βάση, είναι ελλειπή όσον αφορά τη διεξαγωγή επιχειρήσεων. Διότι για τους Στρατούς Ξηράς ανά την υφήλιο, η θωράκιση ενός οχήματος αποτελεί μέρος της συνολικής προστασίας ενός οχήματος.
Σε αυτό το άρθρο λοιπόν, θα προσπαθήσουμε για πρώτη φορά (πιθανώς και διεθνώς), να πλησιάσουμε τη γενική μεθοδολογία με την οποία οι χερσαίες δυνάμεις ανά την υφήλιο αξιολογούν, κι εν τέλει επιλέγουν, το όχημα με την καλύτερη προστασία.
Προστασία.
Με τον όρο προστασία, εννοείται η αντοχή ενός οχήματος, από όλων των ειδών τις απειλές, και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες επικρατούν στο πεδίο της μάχης. Τονίζουμε την τελευταία φράση του ορισμού, διότι εκεί κρύβεται κι "όλο το ζουμί" της διαφοράς βαθμολόγησης ενός στρατού, με ένα forum ή με ένα φυλλάδιο μιας εταιρίας.
Η εταιρία (και κατ'επέκταση και τα αμυντικά ΜΜΕ), βαθμολογούν την προστασία γενικότερα, με βάση την θωράκιση ενός οχήματος όπως περιγράψαμε πιο πάνω επιγραμματικά, κάτω όμως υπό ορισμένες (και συγκεκριμένες) σταθερές συνθήκες, δηλαδή:
- Το βάλλον όπλο (πολυβόλο, πυροβόλο, Α-Τ εκτοξευτής, άρμα), να βρίσκεται σε σταθερή θέση.
- Το όχημα που δοκιμάζεται, να βρίσκεται ακίνητο.
- Όλες οι βολές έχουν 100% επιτυχία. Τυχόν ανεπιτυχείς βολές, δεν προσμετρούνται.
- Το βάλλον όπλο, προσκρούει στο όχημα, με μηδενική κλίση, τόσο ως προς τον άξονα x (κατά μήκος), όσο κι ως προς τον άξονα y (καθ'ύψος).
- Οι συνθήκες ορατότητας είναι οι βέλτιστες.
- Το όχημα έχει εκ των προτέρων αναγνωρισθεί και ταυτοποιηθεί..
- Το όχημα δεν χρησιμοποιεί παθητικά ή ενεργητικά μέτρα προστασίας (APS, καπνό κοκ).
- Οι δοκιμές δεν γίνονται για όπλα μεγαλύτερης διατρητικότητας σε μαγαλύτερες αποστάσεις, όταν επιτευχθεί διάτρηση σε μια συγκεκριμένη απόσταση από το αμέσως μικρότερο.
Όλα αυτά αναφέρονται, γιατί θέλουμε να καταδείξουμε με τον πιο έντονο τρόπο, ότι τίποτα από όλα αυτά δεν θα ισχύει στο πεδίο της μάχης. Θα τολμήσουμε να πούμε, (με εξαίρεση ίσως την πρώτη παράμετρο), απολύτως τίποτα.
Για όλους αυτούς τους λόγους συνεπώς, όλοι οι "σοβαροί" στρατοί και οργανισμοί (ΝΑΤΟ), εντάσσουν κι άλλα τεχνικά χαρακτηριστικά για την τεχνική διαμόρφωση της "προστασίας", τα οποία και διαφέρουν για τον κάθε στρατό παρασάγγας. Διαφέρουν μάλιστα κι εντός των χερσαιων δυνάμεων ενός κράτους, όπως για παράδειγμα μεταξύ των Αμερικανών Πεζοναυτών και του Αμερικανικού Στρατού.
Παράγοντες διαμόρφωσης της προστασίας ενός οχήματος.
Χωρίς να περιαυτολογούμε, και με βάση όλες τις διαφορές μεταξύ των δοκιμαστικών βολών και του πεδίου της μάχης, ο όρος προστασία, επηρεάζεται κι εξετάζεται με βάση την παρακάτω σχέση:
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ = Θωράκιση + Τύπος πέδησης + Ταχύτητα + Διαστάσεις (ΜxΠxΥ) + APS.
Ιδιαιτερότητες κάθε μεταβλητής.
Θωράκιση
Θα θέσουμε 2 παραδείγματα, για να κάνουμε πιο έυπεπτο το νόημα μιας (εκ των πολλών) ιδιαιτεροτήτων που ακολουθούν στον τομέα της θωράκισης οι εκάστοτε στρατοί για την "βαθμολογία" της.
Για να κάνουμε το παράδειγμα πιο "δικό μας", θα συγκρίνουμε το Ελληνικό ΤΟΜΠ Λεωνίδας και το Τουρκικό ΤΟΜΑ AIFV-APC. Θεωρητικά το πρώτο έχει ελαφρύτερη θωράκιση (αντέχει έως και 12,7 χιλ. AP βολίδες), έναντι του δευτέρου (αντέχει έως και 14,5 χιλ ΑΡ βολίδες). Το όλο ζήτημα όμως είναι πως για τον Ρωσικό Στρατό, αυτή η διαφορά θα ήταν καίριας σημασίας, καθ'οσον τα βαριά του πολυβόλα έχουν διαμέτρημα 14,5 χιλιοστών
Για τον ΕΣ από την άλλη (και μόνο γι'αυτον), η θωράκιση των παραπάνω οχημάτων είναι "περίπου" ίδια, καθώς ο ΕΣ δεν διαθέτει τέτοιου διαμετρήματος πολυβόλα, παρά μόνο τα M2HB 0,50 των 12,7 χιλιοστών. Δηλαδή, η παραπάνω θωράκιση του AIFV είναι σχεδόν* ανούσια για τις μετρήσεις του ΕΣ, καθώς κανένας εκ των 2 στρατών δεν χρησιμοποιεί το παραπάνω διαμέτρημα.
*Στην πραγματικότητα, η θωράκιση δεν είναι απλώς μια τιμή, αλλά ένας πίνακας τιμών με άξονες την απόσταση και την προστασία. Συνεπώς, το ΤΟΜΑ AIFV συνεχίζει να έχει απειροελάχιστη καλύτερη θωράκιση έναντι του Λεωνίδας για τον ΕΣ, καθώς θα αντέχει βολίδες 12,7 σε μικρότερες αποστάσεις, απ'οτι το τελευταίο.
Τύπος πέδησης
Με τον όρο αυτόν εννοείται αν το όχημα κινείται επί τροχών (κι αν ναι, πόσων), αν είναι ημι-ερπυστριοφόρο (σπάνιο σήμερα), ή ερπυστριοφόρο.
Ταχύτητα
'Η αλλιώς και ταχυκινησία, η οποία είναι η μέγιστη ταχύτητα ενός οχήματος τόσο σε οδούς, όσο κυρίως και σε ανώμαλο έδαφος. Είναι βασική παράμετρος της προστασίας, καθώς επηρεάζει τόσο την ευστοχία του όπλου, όσο και τον παρεχόμενο χρόνο μέσα στον οποίο μπορεί να αντιδράσει.
Διαστάσεις
Είναι το γινόμενο των 3 διαστάσεων κάθε οχήματος. Ορισμένοι στρατοί, χωρίζουν την συγκεκριμένη κατηγορία στα 3, με την κάθε διάσταση να αποτελεί μια ξεχωριστή κατηγορία. Είναι κομβικής σημασίας μεταβλητή, διότι επηρεάζει άμεσα τα ποσοστά ευστοχίας του κάθε όπλου, ακόμα κι αν το τελευταίο διαθέτει σύγχρονα σκοπευτικά.
APS
Eίναι μια μεταβλητή που έχει προστεθεί στην βαθμολογία της θωράκισης πρόσφατα, κι αφορά τα ολοκληρωμένα ενεργητικά συστήματα αυτοπροστασίας, είτε soft-kill, είτε hard-kill. Άποψη του γραφόντος είναι, πως το συγκεκριμένο σύστημα αποτελεί την μόνη απάντηση στις συνεχώς καλύτερες διατρητικές επιδόσεις των σύγχρονων αντιαρματικών όπλων.
Ποσόστωση των μεταβλητών.
Κάθε μεταβλητή, έχει δικό της ποσοστό συμμετοχής στην συνολική "βαθμολογία" ενός οχήματος. Συνεπώς, η συνάρτηση με την οποία αξιολογείται η προστασία ενός οχήματος, έχει ως εξής.
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ = (Θωράκιση x X%) + (Τύπος πέδησης x Y%) + (Ταχύτητα x Z%) + [Διαστάσεις (ΜxΠxΥ) x F%) + (APS x G%).
Mε το άθροισμα των ποσοστών X+Y+Z+FG να είναι 100%.
Τα ποσοστά της κάθε παραμέτρου (μεταβλητής), επηρεάζονται από τους εξής παράγοντες:
- Από τον τύπο οχήματος (ΤΟΜΠ-ΤΟΜΑ-άρμα μάχης κοκ). Όσο πιο βαρύ είναι ένα όχημα, τόσο αυξάνεται και η συμμετοχή της θωράκισης στη συνολική προστασία. Για παράδειγμα, η συμμετοχή της θωράκισης είναι μικρή για οχήματα κατηγορίας ΤΟΜΠ, διότι η βασική αποστολή τους δεν είναι η "εκ του σύνεγγης" εμπλοκή με τον εχθρό. Από την άλλη μεριά, η θωράκιση συμμετέχει με αρκετά μεγαλύτερο ποσοστό στην προστασία των αρμάτων, διότι τα τελευταία επιχειρούν "κυριολεκτικά" μπροστά στις εχθρικές γραμμές.
- Από το έδαφος. Όσο πιο "τραχύ" και "δύσκολο" είναι ένα έδαφος, τόσο μεγαλύτερο ποσοστό παρουσιάζει η μεταβλητή του τύπου πέδησης.
- Από την τον τύπο επιχειρήσεων και της αποστολής. Οι χερσαίες δυνάμεις που έχουν ως κύρια αποστολή την εκτέλεση συμβατικών επιχειρήσεων (προέλαση, επίθεση, άμυνα, σύμπτυξη), θέλουν οχήματα με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ταχυκινησία. Διότι η ταχύτητα του οχήματος, καθορίζει και τον χρόνο αποπεράτωσης μιας επιχείρησης, και συνεπώς είναι βασική για την εκτέλεση κάθε αποστολής.
Είναι αυτονόητο πως οι παράγοντες που καθορίζουν τα ποσοστά της κάθε μεταβλητής είναι πρακτικά δεκάδες, καθώς ο κάθε Στρατός έχει τις δικές του ανάγκες. Συνεπώς, αναφέραμε μόνο ορισμένους παράγοντες, για να δώσουμε μια γενική εικόνα του πως σκέφτεται ένας στρατός πριν αποφασίσει να προμηθευτεί ένα νέο Τ/Θ όχημα.
Οι Ελληνικές Ανάγκες.
Σε αυτή την παράγραφο, θα διατυπώσουμε την άποψη του blog για τις λύσεις που θα μπορούσε να υιοθετήσει ο Ελληνικός Στρατός, προκειμένου να βελτιώσει κατακόρυφα την παρεχόμενη προστασία στα οχήματά του. Είναι αυτονόητο πως επ'ουδενί δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε την άποψη του Ε.Σ., ο οποίος βάσει των διατιθέμενων πόρων κάνει ο,τι είναι καλύτερο. Όμως μετά από τα παραπάνω, τουλάχιστον δικαιούμαστε να διατυπώσουμε μια άποψη.
ΤΟΜΠ: Σε αυτή την κατηγορία, πρέπει να αυξήσουμε την θωράκιση των Μ-113 όσον αφορά την αντοχή του σε βολίδες AP 12,7 χιλ., σε όλες τις αποστάσεις, ακόμη και στις κοντινές. Περισσότερα για την θωράκιση των Μ-113 μπορείτε να βρείτε σε παλαιότερο άρθρο του blog. Πιστεύουμε ότι στα ΤΟΜΠ δεν αξίζει κάτι παραπάνω, τόσο λόγω ηλικίας, όσο και λόγω αποστολής.
ΤΟΜΑ: Είναι αδιανόητο για μία χώρα που θέλει να διεξάγει κινητή άμυνα, να μην έχει ΤΟΜΑ. Πιστεύουμε πως ο ΕΣ πρέπει να κινηθεί ταχύτατα για την προμήθεια ΤΟΜΑ, έστω και μετρίων επιδόσεων, προς αντικατάσταση των Μ-113 που de facto θα κληθούν σήμερα να εκτελέσουν αυτή την αποστολή. Εκτός κι αν έχουμε σκοπό να στείλουμε τα Leopard 2 χωρίς συνοδεία Πεζικού (sic).
Όσον αφορά την προστασία των ΤΟΜΑ, πιστεύουμε πως οποιοδήποτε ΤΟΜΑ με θωράκιση μεγαλύτερη των 25 χιλ. είναι υπεραρκετή, καθώς θα μπορεί να αντέχει πλήγματα από τα Τουρκικά ΤΟΜΑ AIFV, τα οποία διαθέτουν πυροβόλο 25χιλ.. Το μόνο που θα μπορούσε ίσως να προστεθεί, θα ήταν ένα φθηνό APS, το οποίο θα παρείχε στο όχημα προστασία εναντίον όλων των Α-Τ όπλων, αυξάνοντας έτσι γεωμετρικά την επιβιωσιμότητά του.
Άρματα Μάχης. Κι εδώ η αποτελεσματικότερη λύση θεωρούμε πως είναι η τοποθέτηση ενός APS, για προφανείς λόγους. Κι αν λόγω οικονομικών δυσχερειών δεν μπορεί να γίνει σε όλα, ας γίνει μόνο στα άρματα των Τ/Θ Ταξιαρχιών.
Επίλογος
Πιστεύουμε να μην σας κουράσαμε, και να αναλύσαμε επαρκώς όλους τους τομείς πάνω στους οποίους δουλεύουν τα Επιτελεία, όταν υπάρχει το ενδεχόμενο μιας νέας προμήθειας ενός Τ/Θ οχήματος. Όπως γίνεται αντιληπτό, ο όρος προστασία δεν είναι απλά μια παράθεση των εκάστοτε φυλλαδίων των εταιριών, αλλά μελετάται ολικά, ειδικά κι εμπεριστατωμένα. Και να φανταστείτε ότι δεν "αγγίξαμε καν" θέματα όπως ισχύς πυρός, κόστος απόκτησης, κόστος κύκλου ζωής ("χρήσης"), στελέχωση, ποιότητα, Συστήματα Ελέγχου Πυρός / Επικοινωνιών / Διοίκησης κι Ελέγχου......