Ο Ελληνικός Στρατός στις νυχτερινές επιχειρήσεις κι όσα δεν λέγοναι. Μέρος 1ο.

Φωτισμός του πεδίου της μάχης, με ριπή φωτιστικών βλημάτων σε σχήμα ρόμβου.

ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Καθόλη τη διάρκεια της ιστορίας, υπήρξαν μάχες που κρίθηκαν τη νύχτα. Υπήρξαν δυνάμεις, που αν και μικρότερες σε μέγεθος, έκαναν αποφασιστικό ελιγμό υπό την πλήρη κάλυψη του σκότους, με αποτέλεσμα να κερδίσουν μια αναπάντεχη νίκη. Ο νυχτερινός αγώνας είναι ένας τομέας που απασχολούσε ανέκαθεν τους στρατούς ανά την υφήλιο, κι έγινε επιτακτική ανάγκη ιδιαιτερα μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκεί διαπιστώθηκε πως η σωστή εκμετάλλευση του νυχτερινού αγώνα μπορεί να δώσει το πάνω χέρι στις φιλίες δυνάμεις, και να επικρατήσουν με σχετική ευκολία.

Στις αρχές του 21ου αιώνα πολλοί σύγχρονοι στρατοί ξεκίνησαν πυρετώδεις εξοπλισμούς που αφορούσαν τον νυχτερινό αγώνα των Ομάδων Πεζικού τους. Σήμερα έχουν φτάσει στο σημείο να έχουν εφοδιάσει τον κάθε Τυφεκιοφορο (ΤΦ) σχεδόν, με σύγχρονο σκοπευτικο βοήθημα νυχτός.

Η ΚΟΙΝΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ

Ωστόσο υπάρχει η αντίληψη στον διεθνή και Ελληνικό αμυντικό τύπο, πως όποιος δεν χρησιμοποιεί ατομικά νυχτερινά βοηθήματα δεν έχει καμία τύχη στο νυχτερινό πεδίο της μάχης. Η αλήθεια όμως είναι πως τα ατομικά νυχτερινά βοηθήματα συντελούν κατά ένα πολύ μικρό ποσοστό στην συνολική ικανότητα ενός στρατού στις νυχτερινές επιχειρησεις. Η χορήγηση τέτοιων βοηθημάτων από τους δυτικούς στρατούς έγινε κυρίως επειδή τα πεδία επιχειρήσεων που δρουν είναι σχετικά απομονωμένα, δύσβατα, κι εναντίον μικρών σε μέγεθος ασύμμετρων απειλών. Ασύμμετρων απειλών που δεν διαθέτουν Μηχανοκίνητους Σχηματισμούς, και που διεξάγουν ανταρτοπόλεμο. Διεξάγουν δηλαδή επιχειρήσεις σε πολύ μικρό εύρος μετώπου, και σε εδάφη όπου οι δυτικοί στρατοί δεν μπορούν να ξεδιπλώσουν όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις τους. Ως εκ τούτου σε τέτοιυ είδους συμπλοκές, τα ατομικά νυχτερινά βοηθήματα είναι τα μόνα που μπορούν να αυξήσουν την αντίληψη της τακτικής κατάστασης.

Συνεπώς τα ατομικά νυχτερινα βοηθήματα, εισήλθαν για να καλύψουν συγκεκριμένες ανάγκες. Είναι αυτονόητο πως και σε "συμμετρικές" επιχειρήσεις έχουν αξία, απλά όχι τόσο μεγάλη όσο αφήνεται να εννοηθεί. Διότι σε τακτικές επιχειρήσεις όπου εμπλέκονται μηχανοκίνητοι σχηματισμοί κι εκτελούνται ορθολογικές τακτικές, υπάρχουν άλλοι τρόποι που αυξάνουν πολύ πιο αποτελεσματικά την ικανότητα διεξαγωγής νυχτερινών επιχειρήσεων. 

Οι τομείς που συμβάλλουν στην συνολική ικανότητα ενός στρατού για νυχτερινές επιχειρήσεις, είναι με σειρα προτεραιότητας οι εξής:

1. Φωτισμός του πεδίου της μάχης (50%).
2. Νυχτερινά βοηθήματα στα βαρέα όπλα (20%).
3. Νυχτερινά βοηθήματα στα ομαδικά όπλα ευθυτενούς τροχιάς (10%).
4. Νυχτερινά βοηθήματα στα οχήματα (10%).
5. Ατομικά νυχτερινά βοηθήματα (10%).
6. Εκπαίδευση του προσωπικού στην χρήση των παραπάνω τομέων (100%).

Σε αυτό το μέρος θα δούμε τις δυνατότητες του Ελληνικού Στρατού στον τομέα του Φωτισμού του πεδίου της Μάχης, τις τελευατίες διεθνείς εξελίξεις και θα εξάγουμε ένα αρχικό γενικό συμπέρασμα για τις πραγματικές δυνατότητες του ΕΣ στις νυχτερινές επιχειρήσεις.

O αποτελεσματικός φωτισμός του πεδίου της μάχης, μπορεί κυριολεκτικά να μετατρέψει τη νύχτα σε μέρα.

ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

Ο φωτισμός του πεδίου της μάχης είναι η κυριότερη και βασικότερη τεχνική διεξαγωγής νυχτερινών επιχειρήσεων, διότι σε αντίθεση με τους υπόλοιπους τομείς, δίνει μια μεγαλύτερη εικόνα τακτικής καταστάσεως στον εκάστοτε Διοικητή (Διμοιρίτη - Δκτη Λόχου κοκ).

Αποτελεί δε, το Α και το Ω στις νυχτερινές επιχειρήσεις, διότι:

1. Πέραν της "μεγάλης" εικόνας του πεδίου της μάχης, αυξάνει και τις επιδόσεις όλων των νυχτερινών βοηθημάτων, πλην των βοηθημάτων υπέρυθρης απεικόνισης όπως θα αναλύσουμε παρακάτω. 
2. Μπορούν και οι ΤΦ χωρίς νυχτερινό βοήθημα, να εμπλακούν με τα ατομικά τους όπλα.
3. Δημιουργεί σύγχυση στον αντίπαλο.
4. Είναι εύκολη και δοκιμασμένη διαδικασία.

Ο φωτισμός του πεδίου της μάχης χωρίζεται στις παρακάτω κατηγορίες:

• Προβολείς.
• Φωτιστικά βλήματα όλμων και Πυροβολικού.

Προβολείς

Οι προβολείς είναι ένας πολύ απλός τρόπος για να φωτίσει ένα τμήμα το πεδίο της μάχης. Έχει το μειονέκτημα όμως της αποκάλυψης της πηγής φωτισμού, με αποτέλεσμα να αποφεύγεται στις σύγχρονες επιχειρήσεις. Παρόλαυτα συνεχίζει να αποτελεί μία έσχατη λύση φωτισμού. Δεν θα επεκταθούμε παραπάνω σε αυτό, διότι είναι αντικείμενο γωνστό στον καθένα.

Φωτιστικά βλήματα όλμων και Πυροβολικού.

Αν κι αυτός ο τρόπος φωτισμού είναι σχετικά παλαιός, εντούτοις αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για επιτυχημένη διαξαγωγή νυχτερινών επιχειρήσεων. Διότι παρέχει φωτισμό σε πολύ μεγάλο εύρος, που δεν δύναται κανένα νυχτερινό βοήθημα να πλησιάσει.

Επίσης απαιτούνται πολύ λίγες δυνάμεις για να παρέχουν φωτισμό. Ένας μόνο όλμος 81 χιλιοστών επαρκεί για τον συνεχή φωτισμό του τομέα ενός Λόχου. Κι ένας όλμος 106-120 χιλιοστών, για τον συνεχή φωτισμό του τομέα ενός Τάγματος. Αν μπουν στην εξίσωση και τα πυρά Πυροβολικού, τότε κυριολεκτικά η νύχτα γίνεται μέρα. 

Τα μειονεκτήματα των κλασικών φωτιστικών βλημάτων είναι πως έχουν περιορισμούς σε ακραίες καιρικές συνθήκες (ανέμους, ομίχλη), κάτι που λύνεται με κατάλληλη διόρθωση της βολής από τον Παρατηρητή. Επίσης, ο πολύ δυνατός φωτσιμός τους εμποδίζει τα μέσα που χρησιμοποιούν θερμικής απεικόνισης σκοπευτικά να αποδώσουν το μέγιστο, όπως άρματα, Α-Τ όπλα,  ελικόπτερα κοκ. Ο μόνος τρόπος για να αρθεί μερικώς αυτό το μειονέκτημα είναι να δρουν τα φωτιστικά ακριβώς πάνω από την περιοχή των στόχων. Τυχόν δράση τους ανάμεσα από τα φίλια τμήματα και τον εχθρό, μειώνει τις επιδόσεις των θερμικών σκοπευτικών.

Αυτός είναι και ο λόγος του ΕΣ να εμμένει στην χρήση διοπτρών και σκοπευτικών τεχνολογίας ενισχύσεως αστρικού φωτός. 

Ένας μόνο όλμος 81 χιλιοστών επαρκεί για τον συνεχή φωτισμό του τομέα ενός Λόχου.

Τρόπος Λειτουργίας

Το φωτιστικό βλήμα μετά την εκτόξευση του, φεύγει από το σωλήνα και ταξιδεύει προς τον στόχο. Επάνω σε ένα προκαθορισμένο χρονικό διάστημα, ο πυροσωλήνας λειτουργεί για να βγάλει από το βλήμα το κάνιστρο με την φωτιστική ύλη. Αμέσως μετά, ανοίγει το ενσωματωμένο αλεξίπτωτο για να επιβραδύνει την κάθοδο του κανίστρου και να το κατευθύνει κάθετα προς τα εκεί.

ΦΩΤΙΣΤΙΚΑ ΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΕΣ

Ο Ελληνικός στρατός διαθέτει φωτιστικά βλήματα σε όλα τα όπλα καμπύλης τροχιάς του, όπως η παρακάτω εικόνα.

Φωτιστικά βλήματα όλων και Πυροβολικού που χρησιμοποιεί ο ΕΣ.

Συνεπώς ο ΕΣ διαθέτει μια ευρεία γκάμα τέτοιων βλημάτων με κλιμάκωση σε επιδόσεις και βεληνεκές, για να καλύψουν κάθε ανάγκη. Από μια Ομάδα Πεζικού, μέχρι και μια Ταξιαρχία.

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΑ ΦΩΤΙΣΤΙΚΑ ΒΛΗΜΑΤΑ

Τα τελευταία χρόνια, αναπτύχθηκε μια νέα γενιά βλημάτων, αυτή των Φωτιστικών βλημάτων στο υπέρυρθρο φάσμα (IR Φωτιστικά). Επιτυγχάνουν πολύ καλύτερες επιδόσεις φωτισμού με έως και 2-3 φορές μεγαλύτερη διάμετρο, δύο φορές μεγαλύτερη διάρκεια και μεγαλύτερο βεληνεκές. Επίσης λόγω του υπέρυθρου φωτός που δίνουν, δεν μειώνουν καθόλου τις επιδόσεις των θερμικών σκοπευτικών, όπως τα κλασικά φωτιστικά βλήματα. Επιπλέον, λόγω της πιο σύγχρονης τεχνολογίας τους, έχουν αρκετά μεγαλύτερη αντοχή στις καιρικές συνθήκες.

Συνεπώς, με τα IR φωτιστικά γίνεται δυνατό ένα όπλο μικρότερου διαμετρήματος να καλύψει τομέα μιας μεγαλύτερης Μονάδας. Για παράδειγμα, ένας όλμος 81 χιλιοστών εφοδιασμένος με IR φωτιστικά, μπορεί να υποστηρίξει με επαρκή φωτισμό μονάδα επιπέδου Τάγματος.

Από αριστερά προς δεξιά:
Μ992 IR φωτιστική οπλοβομβίδα 40mm,
M1066 IR φωτιστικό βλήμα 155mm,
Μ1064 IR φωτιστικό βλήμα 105mm 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Ο ΕΣ είναι άγνωστο αν διαθέτει IR φωτισιτικά βλήματα. Σε κάθε περίπτωση όμως, η προμήθεια τέτοιων βλημάτων για όλα τα όπλα καμπύλης τροχιάς του, θα εκτοξεύσει τις ήδη αυξημένες ικανότητες του ΕΣ στον συγκεκριμένο τομέα. Επίσης, η προμήθεια από τον ΕΣ IR φωτιστικών βλημάτων που εκτοξεύονται από βομβιδοβόλα 40 χιλιοστών, θα δώσει την δυνατότητα στην Ομάδα Πεζικού να έχει ένα δικό της ικανό μέσο φωτισμού, με ο,τι μπορεί να σημαίνει αυτό στην αύξηση της ικανότητας της να μάχεται στο σκοτάδι.

Σε κάθε περίπτωση η προμήθεια IR φωτιστικών βλημάτων για όλα τα όπλα καμπύλης τροχιάς, θα εκτοξεύσει τις ήδη αυξημένες ικανότητες του ΕΣ στον συγκεκριμένο τομέα.

 ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Όπως έχει παρατηρηθεί και σε προηγούμενα άρθρα του blog οι όποιες αναβαθμίσεις γίνονται σε δυτικούς στρατούς τα τελευταία χρόνια, αφορούν κυρίως την αύξηση των δυνατοτήτων τους σε ασύμμετρες επιχειρήσεις. Κι αυτό διότι δεν υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο εμπλοκής τους σε πλήρους κλίμακας επιχειρήσεις, απέναντι σε έναν αξιόλογο στρατό. Ειδικότερα ο Αμερικάνικος (κυρίως) Στρατός Ξηράς, διαθέτει την πολυτέλεια διάθεσης δυσθεώρητων ποσών για τον εξοπλισμό του ακόμα και με μικρής σημασίας πράγματα.

Ο Ελληνικός Στρατός όμως, έχει να αντιμετωπίσει έναν αντίπαλο με πολύ ισχυρές τακτικές δυνάμεις, και δυστυχώς δεν μπορεί ούτε κατά διάννοια να διαθέσει ανάλογα ποσά όπως πολλοί δυτικοί στρατοί. Οπότε πρέπει να βάζει συνεχώς προτεραιότητες βάσει των αναγκών του, προκειμένου να μην μένει πίσω στις εξελίξεις. 

Συνεπώς, ο ΕΣ ναι μεν χρειάζεται να προμηθευτεί επιπλέον ατομικά βοηθήματα νυκτός (θερμικές διόπτρες, κτλπ), αλλά πρώτα, πρέπει να κάνει άλλα. Κι όσον αφορά τον νυχτερινό αγώνα, επιβάλλεται η προμήθεια IR φωτιστικών βλημάτων (αν δεν υπάρχουν ήδη), και η εντατική του εκπαίδευση τη νύχτα.

Στα επόμενα μέρη θα ασχοληθούμε με τους υπόλοιπους τομείς νυχτερινών επιχειρήσεων, με παρόμοιο τρόπο (Ανάλυση-δυνατότητε ΕΣ-Διεθνείς Εξελίξεις-Συμπέρασμα).