"Μια επικίνδυνη συμφωνία: Η θυσία του Μεραρχιακού Ιππικού" , ή πως το νέο δεν είναι πάντα καλύτερο.

Εισαγωγή

Μετά την επαναφορά του Μεραρχιακού ΠΒ από τον Αμερικανικό Στρατό ("DIVARTY"), πληθαίνουν οι φωνές για την επαναφορά των Τεθωρακισμένων  Συνταγμάτων Αναγνωρίσεως (Τ.Σ.Α.) στα Σώματα Στρατού, και στις Μεραρχίες (DIVCAV), και την αντίστοιχη κατάργηση των σημερινών Επιλαρχιών Αναγνώρισης - Επιτήρησης - Στοχοποίησης (RSTA) των Ταξιαρχιών, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με τις κλασικές Επιλαρχίες Αναγνώρισης (ΕΑΝ), όπως θα δούμε παρακάτω. Μια από αυτές τις φωνές αυτές, με την οποία μάλιστα συμφωνούμε στα περισσότερα, είναι και η μελέτη του Ταγματάρχη Frank A. Dolberry II. Συντάχθηκε το 2018, στα πλαίσια της φοίτησης του στο Σχολείο Προκεχωρημένων Στρατιωτικών Μελετών (SoAMS), κι έχει τον τίτλο: "A Dangerous Bargain. The Sacrifice of Divisional Cavalry"[1]. 

Πρόκειται για μια προσωπική μελέτη - εργασία 38 σελίδων, η οποία αφού αναφέρει περιληπτικά την ιστορία του Αμερικανικού Ιππικού και τα εξαχθέντα διδάγματα αυτής, στη συνέχεια αναπτύσσει το σκεπτικό του γύρω από την αλλαγή που έγινε στις αρχές του 21ου αιώνα, δηλαδή της κατάργησης της οργανικής Επιλαρχίας Αναγνώρισης στις Μεραρχίες, και της δημιουργίας από μιας Επιλαρχίας RSTA για κάθε Ταξιαρχία. 

Για έναν απλό παρατηρητή, φαίνεται ότι οι δυνατότητες Αναγνώρισης του Αμερικανικού Στρατού τριπλασιάστηκαν με την παραπάνω αλλαγή, καθώς 3 Επιλαρχίες RSTA αντικατέστησαν μια ΕΑΝ. Κάτι τέτοιο όμως όχι μόνο δεν συνέβη, αλλά - σύμφωνα με τη μελέτη, είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την επόμενη μεγάλη σύρραξη των ΗΠΑ, η οποία αναμένεται να γίνει με αντίπαλο ίδιας δυναμικότητας (peer to peer enemy), ήτοι την Κίνα, ή τη Ρωσία, ή και τους δύο ταυτόχρονα. 

Ισχύον Αμερικανικό Δόγμα Αμερικανικού Ιππικού

Μετά τους πολέμους του κόλπου, στις τάξεις του Αμερικανικού Στρατού επικρατούσε η άποψη ότι οι επόμενες αντιπαραθέσεις των ΗΠΑ δεν θα είχαν τα χαρακτηριστικά ενός ολοκληρωτικού πολέμου (full-scale war), αλλά μιας ιδιόμορφης μορφής πολέμου, του λεγόμενου κι ασύμμετρου, όπου ο αντίπαλος θα ακολουθεί τακτικές ανταρτοπόλεμου, μιας και η υπέροχη των ΗΠΑ θα είναι συντριπτική. 

Συνεπώς, ο εχθρός θα ήταν αθέατος και δύσκολα ανιχνεύσιμος με συμβατικές τακτικές. Κι ως αποτέλεσμα αυτού, οι Αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις θα έπρεπε να δημιουργήσουν ορισμένες πρωτότυπες Μονάδες και Σχηματισμούς, προς αντικατάσταση όσων δεν συμβάδιζαν με το παραπάνω σκεπτικό. 

Έτσι λοιπόν, προέκυψαν οι Ομάδες Μάχης επιπέδου Ταξιαρχίας (Brigade Combat Team - BCT), με τις εξής παραλλαγές:

-Τεθωρακισμένες (Armored - ABCT). 

-Μ/Κ Πεζικού εξοπλισμένες με το τροχοφόρο 8x8 ΤΟΜΠ Stryker (SBCT). 

-Πεζικού (Infantry - IBCT). 

Η οργάνωση των τριών(3) τύπων BCT του Αμερικανικού Στρατού.
Πηγή:[2]

Οι BCT θα έπρεπε να διαθέτουν μεγαλύτερη αντοχή και ανεξαρτησία σε σχέση με τις Ταξιαρχίες, καθώς και καλύτερες δυνατότητες επίγνωσης τακτικής κατάστασης. Επίσης, θα έπρεπε να διαθέτουν οργανικά μέσα επιτήρησης κι Αναγνώρισης, προκειμένου να μπορούν να εντοπίζουν με μεγαλύτερη ευκολία κι ανεξάρτητα, τον αντίπαλο που κρύβεται κι επιχειρεί άτακτα. 

Λόγω της τελευταίας άνωθεν απαίτησης, προέκυψαν οι Επιλαρχίες RSTA, οι οποίες εξοπλίστηκαν με πλήθος  αισθητήρων επιτήρησης, όπως:

- Ηλεκτρονικής Επιτήρησης (Signal Surveillance - SG), οργανικά μέσα του Ουλαμού SG της Ίλης Δκσεως. 

- Ηλεκτρονικού Πολέμου (Electronic Warfare - EW), του Ουλαμού EW της Ίλης Δκσεως. 

- Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών - ΜΕΑ (UAV), οργανικά μέσα του Ουλαμού UAV της Ίλης Δκσεως. 

Επιπλέον, οι οργανικές Ίλες Αναγνώρισης (ΙΛΑΝ) των Επιλαρχιών RSTA αποδυναμώθηκαν αισθητά τόσο σε προσωπικό όσο και σε μέσα, προκειμένου να εξοικονομούν πόροι για την κάλυψη της απαίτησης της μιας ΕΑΝ  ανά Ταξιαρχία. Αποτέλεσμα αυτού ήταν οι νέες ΙΛΑΝ να μοιάζουν περισσότερο με Λόχους Stryker ή  (Ίλες Μέσων Αρμάτων - ΙΜΑ) μειωμένης σύνθεσης, παρά με ταχυκίνητες και πανίσχυρες ΙΛΑΝ. Μάλιστα, στις ABCT οι Επιλαρχίες RSTA δεν διαθέτουν άρματα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να επιχειρήσουν απρόσκοπτα ως επιπλέον Μονάδα του Σχηματισμού, παρά μόνο σε δευτερεύουσες αποστολές, όπως Οικονομίας Δυνάμεων επιπέδου Τάγματος (κι όχι Σχηματισμού όπως συνηθίζεται από μια ΕΑΝ).

Η οργάνωση των Επιλαρχιών RSTA των SBCT ("Μ/Κ Ταξιαρχιών Stryker") το 2003. Συνολικά η Επιλαρχία RSTA των SBCT διαθέτει σε ισχύ πυρός μόλις 41 ΤΟΜΠ Stryker κι 6 όλμους 120χιλ. επί ισάριθμων ΤΟΜΟ Stryker.

Η οργάνωση των Επιλαρχιών RSTA των ABCT το 2003. Εδώ παρατηρούμε πως παρά την ύπαρξη 61 TOMA Μ3 Bradley και 56 Αναγνωριστικών Τεθωρακισμένων Οχημάτων (ΑΤΟ) HMMWV, δεν υπάρχουν καθόλου άρματα, κάτι παράδοξο για ΕΑΝ ΤΘ Σχηματισμού.  

Το τακτικό κενό

Αποτέλεσμα όλων αυτών των αλλαγών ήταν η αύξηση των δυνατοτήτων σε αποστολές επιτήρησης κι Αναγνώρισης με ηλεκτρονικά μέσα, αλλά μηδενικές δυνατότητες εκτέλεσης παραδοσιακών αποστολών Ιππικού όπως αποστολών ασφαλείας μεγάλου τομέα, οικονομίας δυνάμεων υψηλότερου κλιμακίου, κάλυψης, καθώς και μάχης σε βάθος. 

Η παραπάνω αυξομείωση των επιμέρους δυνατοτήτων αν κι ευνοεί σημαντικά τον αγώνα ενάντια σε έναν μη ομότιμο εχθρό, εντούτοις είναι καταστροφική στην αντιμετώπιση ενός ομότιμου. Διότι οι Μονάδες Αναγνώρισης σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να είναι ικανές να δράσουν ως πολλαπλασιαστές ισχύος για τον τοπικό Διοικητή, διαμορφώνοντας το πεδίο της μάχης, αφού πρώτα το αναγνωρίσουν. 

Δεν πρέπει εξάλλου να παραβλέπεται η σπουδαιότητα της "Ένοπλης Αναγνώρισης" που εκτελούν τα τμήματα Αναγνωρίσεως - Ιππικού γενικότερα, συγκρινόμενη με την ηλεκτρονική αναγνώριση που εκτελέσουν τα μέσα Ηλεκτρονικής Eπιτήρησης, Ηλεκτρονικού Πολέμου, και τα MEA. Διότι τα τελευταία μπορεί να είναι άριστες πλατφόρμες επιτήρησης και συλλογής πληροφοριών, ωστόσο δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τον ένοπλο άνθρωπο. Για παράδειγμα:

- Δεν μπορούν να μας δώσουν πληροφορίες σχετικά με το ηθικό των αντιπάλων. 

- Δεν μπορούν να "δουν" τρόπους αντίδρασης σε διάφορες καταστάσεις. 

- Δεν μπορούν να καταλάβουν πολύτιμα αντικείμενα όπως οπλισμένους χάρτες, κλείδες επικοινωνιών, συσκευές κρυπτογράφησης, απόρρητα έγγραφα κοκ. 

- Και το κυριότερο, δεν μπορούν να συλλάβουν αιχμάλωτους, ή Αξκους Δκτες τμημάτων. 

Πέραν των ανωτέρω αποστολών, μια ΕΑΝ θα πρέπει να διαθέτει την ανάλογη ισχύ πυρός κι ευκινησία, συγκριτικά ανώτερη των υπόλοιπων Μονάδων Ελιγμού, ώστε δρώντας στις προφυλακές του Σχηματισμού να καταφέρνει να αποδιοργανώνει τον εχθρό. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα ο εχθρός είτε να ακροβολίσει τις δυνάμεις του νωρίτερα και να επιβραδύνει την κίνησή του, είτε να ακινητοποιηθεί και να γίνει βορά του φίλιου ΠΒ, είτε να κινηθεί νωρίτερα προς την Κύρια Προσπάθεια, αποκαλύπτοντας έτσι τις προθέσεις του.

Η εξέλιξη των δυνατότητων Αναγνώρισης του Αμερικανικού Στρατού, ανά εποχή και κλιμάκιο (Μεραρχία, Ταξιαρχία, Μονάδα). Άξια προσοχής είναι οι συχνές αλλαγές στην οργάνωση και το δόγμα χρήσης, οι οποίες δημιουργούν περαιτέρω σύγχυση, καθώς και οι σημερινές περιορισμένες  δυνατότητες οι οποίες περιορίζονται μόνο σε αποστολές Αναγνώρισης-Επιτήρησης.
Για όσου αναρωτηθούν, ο ΕΣ ακολουθεί το 2ο καλύτερο μοντέλο, αυτό του Β'ΠΠ (το πρώτο από αριστερά). Πηγή: [3].

Η πρόταση του Τχη Todd L. Pointdexter σχετικά με την νέα οργάνωση της Επιλαρχίας RSTA των ΑΒCT. Διακρίνονται ξεκάθαρα ο διαχωρισμός των UAVs σε ξεχωριστό ουλαμό υπό τον Λόχο Διοίκησης, και η εκ νέου εισαγωγή μίας ΙΜΑ 14 αρμάτων Μ1Α2SEP. Με αυτή τη νέα προτεινόμενη δομή, οι ΙΜΑ ξεφορτώνονται "μη μάχιμα βαρίδια" από τα μαχόμενα τμήματα, και η Επιλαρχία RSTA/ ABCT αποκτά άρματα, με αποτέλεσμα να μπορεί να εκτελέσει όλο το φάσμα των παραδοσιακών αποστολών Ιππικού. Πηγή: [3].

Το διοικητικό κι επιχειρησιακό κενό

Πέραν των ανωτέρω όμως, το παραπάνω πρόβλημα είναι κι επιχειρησιακό, λειτουργικό και διοικητικό. Διότι δυστυχώς δεν αρκεί η ενδυνάμωση των Επιλαρχιών RSTA, και η ταυτόχρονη διατήρηση τους υπό τη σκέπη των BCT.

Καταρχάς η BCT δεν διαθέτει το αναγκαίο Επιτελείο για να εκμεταλλεύεται επαρκώς τις δυνατότητες μιας ΕΑΝ, κυρίως λόγω μεγέθους. Ο φόρτος εργασίας (στις Επιχειρήσεις) ενός μικρού Επιτελείου όπως αυτό μιας BCT ή μιας Ταξιαρχίας είναι ήδη αρκετά μεγάλος κι ως εκ τούτου χρειάζεται να είναι πιο πολυπληθές, προκειμένου να εκμεταλλεύεται στο έπακρο περισσότερες δυνατότητες. Αντιθέτως, το Επιτελείο ενός μείζονα Σχηματισμού (Μεραρχίας ή ενός Σώματος Στρατού) είναι πιο μεγάλο, χωρίζεται σε περισσότερα Τμήματα-Διοικήσεις, με αποτέλεσμα να είναι καταλληλότερο. Πιο συγκεκριμένα, ένα Επιτελείο Μεραρχίας είναι υπερδιπλάσιο σε προσωπικό σε σχέση με ένα Επιτελείο Ταξιαρχίας.

Επιπλέον, η κατάργηση της οργανικής ΕΑΝ από τη Μεραρχία, στερεί από τον Διοικητή της τη δυνατότητα να επέμβει αποφασιστικά στη μάχη με κάποιο τρόπο. Εκτός αυτού, είναι παραπάνω από προφανές πως στο επίπεδο της Μεραρχίας υπάρχει καλύτερη επίγνωση της τρέχουσας κατάστασης από αυτό της Ταξιαρχίας, με αποτέλεσμα καλύτερο καταμερισμό δυνάμεων.

Η σωστή οργάνωση και λειτουργία ενός Επιτελείου είναι καταλυτική για τη θετική έκβαση των επιχειρήσεων. Συνεπώς, η ανάθεση πολλών αρμοδιοτήτων υπ' ευθύνη του, το πιθανότερο είναι να προκαλέσει δυσλειτουργία όλου του υποστηριζόμενου Σχηματισμού.

Συμπεράσματα 

Όλα τα παραπάνω όμως τι σχέση έχουν με τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, και σε τι αποσκοπούν;

Αν και φαινομενικά δεν έχουν άμεση σχέση με τα του οίκου μας, εντούτοις προσφέρουν πολύτιμα διδάγματα. Κι αυτό, ανεξαρτήτως αν κάποιος συμφωνεί ή όχι με τις παραπάνω απόψεις.

Ο κάθε Στρατός έχει τελείως διαφορετικές ανάγκες: Αν και λογικό στο άκουσμα, δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν ακουστεί απόψεις περί "αντιγραφής" από τον ΕΣ των δογμάτων και των οργανώσεων μεγάλων δυτικών στρατών.  Αποδεικνύεται όμως ότι κάτι τέτοιο είναι ανεδαφικό τουλάχιστον, διότι οι ανάγκες του Ελληνικού Στρατού είναι μοναδικές, σχεδόν απαράλλαχτες εδώ και 4 δεκαετίες. 

Η λάθος οργανική υπαγωγή τμημάτων μπορεί να αποβεί καταστροφική. Η απλή παράθεση αριθμών, χωρίς να προσμετρώνται άλλοι εξίσου σημαντικοί παράγοντες, δεν δείχνει όλη την εικόνα της πραγματικής ισχύος ενός Στρατού. Πιο πάνω, γίνεται ολοφάνερο ότι κάθε τμήμα, υπάγεται σε συγκεκριμένα προϊστάμενα κλιμάκια, ειδάλλως υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να μην αποδώσει τα μέγιστα των δυνατοτήτων του, είτε λόγω της αδυναμίας του προϊσταμένου του να το εκμεταλλευθεί πλήρως, είτε λόγω της ανεπάρκειάς του ίδιου τμήματος να εκτελέσει αυτά που του ανατίθενται. 

Η ανάθεση σε ένα τμήμα περισσότερων αρμοδιοτήτων από όσες μπορεί, το αναγκάζει να εκτελεί ελλιπώς την πρωταρχική του: Εδώ, η ανάθεση στην ΕΑΝ αποστολών συλλογής πληροφοριών με ηλεκτρονικά μέσα, απομειώνει την ικανότητα της συλλογής πληροφοριών μάχης. Η ΕΑΝ εξάλλου είναι τμήμα επιπέδου Τάγματος, συνεπώς πρέπει να έχει συγκεκριμένο ρόλο κι αποστολές. Ως εκ τούτου, η ανάθεση αποστολών οι οποίες απαιτούν εκ διαμέτρου διαφορετική εκπαίδευση και μέσα για να εκπληρωθούν, αναγκάζει την ΕΑΝ να μειώσει την προσήλωσή της στην πρωταρχική.

Τα Επιτελεία είναι ίσως τα πιο παρεξηγημένα τμήματα. Πολλές φορές έχουν ακουστεί απόψεις περί κατάργησης ¨περίσσιων κι αχρείαστων" Επιτελείων, προκειμένου να αποδεσμευθεί προσωπικό για τις Μονάδες. Αυτό είναι λάθος. Τα Επιτελεία είναι πολλαπλασιαστές ισχύος, και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικατασταθούν εξολοκλήρου από Συστήματα Διοίκησης κι Ελέγχου (ΣΔΕ). Τα Επιτελεία είναι τα Τμήματα τα οποία ελέγχουν, διοικούν, καθοδηγούν τα υποστηριζόμενα τμήματα, προκειμένου αυτά να μπουν στον αγώνα με τις καλύτερες συνθήκες. Επιπλέον, η λύση ενός προβλήματος, δεν γίνεται να είναι μέσω της δημιουργίας ενός άλλου.

Όλα τα κλιμάκια Διοίκησης θα πρέπει να διαθέτουν Τμήματα υπό την άμεση διοίκησή τους: Αυτή η απαίτηση είναι απαραίτητη, προκειμένου τα πρώτα να μπορούν να επεμβαίνουν καίρια στον αγώνα αν χρειαστεί, ή να αυτασφαλίζονται από ενδεχόμενες απειλές. 

Πηγές - Παραπομπές - Βιβλιογραφία

[1] "A Dangerous Bargain: The Sacrifice of Division Cavalry", MAJ Frank A. Dolberry II, SoAMS, Απρ 18.

[2] "Brigade Combat Team Mix", Shonda Copeland, σελ.6/16.

[3] "From the Screen Line: Cavalry Scouts in the Army of 2020", MAJ Todd L. Pointdexter.

Πρόταση αναδιοργάνωσης των τμημάτων Αναγνωρίσεως του Δ΄ΣΣ.