Αφορμή για τη δημιουργία αυτού του άρθρου στάθηκε το γεγονός πως πριν λίγες μέρες, ανακοινώθηκε από την Προεδρία της Τουρκικής Αμυντικής Βιομηχανίας (SSB), η έναρξη της παραγωγής του Τουρκικού Α/Α συστήματος βραχέως βεληνεκούς (SHORAD) HISAR-A, με τις πρώτες παραδόσεις να ξεκινούν το 2021. Σκοπός του νέου Α/Α συστήματος είναι να αντικαταστήσει τα 86 Rapier (με πιθανη αναλογία 1:2), με κύρια αποστολή την παροχή επαρκούς Α/Α προστασίας σε κρίσιμες εγκαταστάσεις της Τουρκίας, όπως αεροδρόμια, λιμάνια, βιομηχανικές εγκαταστάσεις κοκ).
Τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα και με τις τωρινές πληροφορίες, το HISAR-Α δεν θα εξοπλίσει τους Σχηματισμούς του Τουρκικού Στρατού, διότι προέχει η κάλυψη των αναγκών της ΤΗΚ.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
HISAR -A
 |
| Το SHORAD HISAR-A εν κινήσει, και ταγμένο σε θέση βολής. |
Το HISAR-A είναι ένα αυτόνομης δράσης Α/Α Σύστημα Βραχέως Βεληνεκούς - Χαμηλού Υψομέτρου, το οποίο είναι ικανό να παρέχει αποτελεσματική Α/Α και αντιβαλλιστική προστασία σε υποδομές και στρατέυματα. Το σύστημα βγαίνει σε δύο εκδόσεις:
- Με δύο διπλά κάννιστρα (τέσσερις πύραυλοι έτοιμοι προς βολή) και 3D ραντάρ επί ερπυστριοφόρου οχήματος ACV-300.
- Με δύο τριπλά κάννιστρα (έξι πύραυλοι έτοιμοι προς βολή), αλλά χωρίς 3D ραντάρ, επί τροχοφόρου οχήματος 6x6.
Για τις ανάγκες της σύγκρισης, θα επιλεχθεί η έκδοση επί ερπυστριοφόρου, καθώς βρίσκεται πιο κοντά στα χαρατκηριστικά του Tor-M1 (πλήρη αυτονομία δράσης, ερπυστριοφόρο όχημα, υποστήριξη δυνάμεων ελιγμού κοκ).
Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Τα τεχνικά χαρακτηριστικά που έχουν δημοσιευθεί για το HISAR-A - [σε παρένθεση αυτά του Τor-M1], είναι τα ακόλουθα:
Πύραυλος
- Μέγιστο βεληνεκές εμπλοκής του πυραύλου: 15 χλμ. - [12 χλμ]
- Μέγιστο υψόμετρο εμπλοκής: 5 χλμ. - [6 χλμ.]
- Εμπλοκή πολλαπλών στόχων: Ναι. - [Ναι]
- Ταυτόχρονη εμπλοκή στόχων: 1 ή 2 - [2].
- Μέγιστη ταχύτητα στόχου: Άγνωστο - [>2 Μach].
- Κάλυψη: 360 μοίρες - [360 μοίρες].
- Είδος πυραύλου: Δύο σταδίων - [Ενός σταδίου].
- Κατεύθυνση: Ημιενεργή στο ενδιάμεσο (Data Link & INS), και IΙR στην τερματική καθοδήγηση. - [Ημιενεργή καθοδήγηση].
Όχημα - Σύστημα
- Πύραυλοι έτοιμοι για βολή: 4 - [8].
- Χρόνος απόκρισης από στάση: Άγνωστος - [4-5 δλ].
- Χρόνος απόκρισης από κίνηση: >30 δευτερόλεπτα. - [7-10 δλ].
- Αυτονομία οχήματος: 500 χλμ. - [500χλμ.].
- Μέγιστη ταχύτητα: 65χλμ / ώρα. - [65 χλμ/ω.].
Ηλεκτρονικός εξοπλισμός
- Σύστημα ελέγχου πυρός: KORKUT αποτελούμενο από 2 κονσόλες-σταθμούς εργασίας.
- Τεχνολογία: 2010-2015. - [1995-2000].
- IFF: Ναι. - [Ναι].
- Σύστημα εντοπισμού θέσης: Ναι. - [Ναι].
 |
| To ΣΕΠ Korkut, το οποίο αποτελείται από δύο κονσόλες. Σύμφωνα με την φωτογραφία, στην πρώτη κονσόλα υπάρχει εικόνα της CCTV κάμερας, η εικόνα του ραντάρ, καθώς και ο διαγνωστικός έλεγχος του οχήματος, και στην δεύτερη κονσόλα υπάρχει ο χάρτης ειδικής καταστάσεως, ο οποίος είναι (λογικά) διασυνδεμένος μέσω κάποιου ΣΤΕΠ/ΣΔΕ με λοιπούς αισθητήρες. |
Ραντάρ
Διαθέτει ένα 3D ραντάρ X band τόσο για έρευνα, όσο και για πρόσκτηση, με μέγιστη δυνατότητα αποκάλυψης τα 25 χλμ για μαχητικό. Το Tor-M1 διαθέτει 2 ραντάρ, ένα 3D F band για έρευνα, κι ένα G band για πρόσκτηση.
 |
| Το 3D ραντάρ του Α/Α συστήματος βραχέως βεληνεκούς HISAR-A. Πηγή φωτο: millisavunma |
Πλεονεκτήματα του Hisar-A έναντι του Tor-M1.
Σύγχρονη κατασκευή
Οπωσδήποτε, το τεχνολογικό χάσμα μιας 15ετιας είναι τεράστιο, συνεπώς, στον ηλεκτρονικό εξοπλισμό το HISAR-A αναμένεται να είναι ανώτερο του Tor-M1. Tόσο η ευκολία χειρισμού του μέσω των αυτοματισμών, όσο και οι καλύτερες επιδόσεις του ραντάρ του HISAR-A, του δίνουν ένα σημαντικό προβάδισμα.
Καθοδήγηση
Επίσης, η IIR καθοδήγηση στην τερματική φάση του πυραύλου του HISAR-A, είναι ένας πιο σύγχρονος τρόπος πρόσκτησης στόχων.
Βεληνεκές
Επιπλέον, το HISAR-A μπορεί να εμπλέξει στόχους σε μεγαλύτερη απόσταση από το Tor-M1, έχοντας έτσι μεγαλύτερο χρόνο αντίδρασης, αλλά και μεγαλύτερο χώρο ευθύνης. Τα μόλις 3 χλμ μεγαλύτερου βεληνεκούς του HISAR-A ίσως φαντάζουν λίγα, ωστόσο σε όρους χώρου προστασίας, το HISAR-A καλύπτει μιάμιση φορά τον χώρο προστασίας του Tor-M1,με 700 στρέματα το HISAR-A έναντι μόλις 450 του Tor-M1.
Δηλαδή, αν για έναν χώρο "2500" στρεμμάτων απαιτούνται π.χ. 6 Tor-M1, τότε θα απαιτούνται μόλις 4 HISAR-A.
Το μεγαλύτερο όμως πλεονέκτημα του HISAR-A σε Τουρκική υπηρεσία έναντι του Tor-M1 σε Ελληνική υπηρεσία, είναι η εγχώρια (σ.σ. Τουρκική) προέλευσή του και το μικρότερο κόστος απόκτησης και χρήσης του.
 |
| Κόστος χρήσης και Τουρκική προέλευση αποτελούν σημαντικά πλεονεκτήματα του HISAR-A. |
Μειονεκτήματα του HISAR-A έναντι του Tor-M1.
Ποιότητα και εμπειρία
Το πρώτο και σημαντικότερο πλεονέκτημα ενός οπλικού συστήματος, είναι η ποιότητά του. Και αντικειμενικά, η οικογένεια Tor είναι ο,τι καλύτερο στην κατηγορία των Shorads, με τον ανταγωνισμό της να βρίσκεται αρκετά πιο πίσω. Δεν πρέπει να ξεχνάμε εξάλλου πως τα Α/Α συστήματα της οικογένειας Tor έχουν αφομοιώσει πολλά χρόνια εμπειρίας και δοκιμών, κι έχουν επιχειρήσει με εξαιρετικές επιδόσεις σε διάφορες ρεαλιστικές καταστάσεις.
Το "Βattle proven", είναι βασικός παράγοντας βαθμολογίας ενός οπλικού συστήματος, καθώς οι επιδόσεις του σε πραγματικές συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές σε σχέση με τις θεωρητικες. Και oι αναγραφόμενες επιδόσεις του Tor-M1, είναι δοκιμασμένες σε ρεαλιστικά πεδία επιχειρήσεων, έναντι πραγματικών απειλών.
Όσον αφορά τα πλεονεκτήματα των τεχνικών χαρακτηριστικών του, αυτά είναι τα κάτωθι:
- Το Τor-M1 έχει διπλό αριθμό διαθέσιμων πυραύλων. (Οκτώ έναντι μόλις τεσσάρων του HISAR-A).
Αυτό σημαίνει, πως το Tor-M1 έχει διπλάσιες αντοχές σε επιθέσεις κορεσμού σε σχέση με τον Τούρκο ανταγωνιστή του, κάτι το οποίο είναι βασικό για μια Α/Α ομπρέλα. Για να το κάνουμε πιο κατανοητό, το Tor-M1 μπορεί να καλύπτει μόνο το 65% του χώρου ενός HISAR-A, αλλά το κάνει με διπλάσια (100%) αποτελεσματικότητα και ικανότητα.
- Ο πύραυλος του Tor-M1 έχει μεγαλύτερο ύψος εμπλοκής κατά 1 χλμ, εξισορροπώντας έτσι το μικρότερο βεληνεκές του.
Αυτό εξισορροπεί το μικρότερο βεληνεκές, διότι ο εναέριος χώρος είναι τρισδιάτατος, συνεπώς μετριέται σε όρους όγκου, κι όχι χώρου όπως κάναμε στις άνωθεν παραγράφους. Συνεπώς, το μεγαλύτερο ύψος εμπλοκής του Tor-M1, σε συνδυασμό με τον διπλό αριθμό πυραύλων, υπερνικούν κατά κράτος το πλεονέκτημα στο βεληνεκές του HISAR-A.
- Τακτική Shoot & Scoot (Βάλλω και μετακινούμαι).
Στην ουσία, το HISAR-A αν και διαφημίζεται ότι μπορεί να υποστηρίξει ταχυκίνητα τμήματα ελιγμού, αυτό δεν ισχύει στην πράξη. Κι ο λόγος είναι ο τεράστιος χρόνος απόκρισης σε εκτέλεση πυρών από κίνηση.
Κι αυτό συμβαίνει διότι σχεδιαστικά, το HISAR-A έχει σοβαρά σφάλματα, τα οποία έχουν γίνει εξαιτίας της απειρίας της Τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας.
Είναι εντελώς "ανόητα" τόσο η ανάγκη ανάπτυξης του ιστού του ραντάρ (είναι και ψηλός), όσο και των καννίστρων στα πλάγια του οχήματος. Και τα σχεδιαστικά "λάθη" δεν σταματούν εδώ, καθώς τα κάννιστρα τάσσονται σε θέση βολής, μετά από δύο φάσεις, δηλαδή το ένα μετά το άλλο κι όχι ταυτόχρονα.
|
| Ο μεγάλος χρόνος απόκρισης και τάξης του HISAR-A, αναγκάζει την Α/Α Πυροβολαρχία να εκτελεί άλματα (2 να κινούνται και 2 να είναι ταγμένα), προκειμένου η Α/Α Πυρβολαρχία να παρέχει συνεχή υποστήριξη στα κινούμενα τμήματα. Αυτό έχει όμως ως συνέπεια την μείωση των άμεσα διαθέσιμων πυραύλων στο μισό. Κι αν αναλογιστούμε πως έχουν εξαρχής τον μισό φόρτο των Tor, τότε η συνολική αποτελεσματικότητα του HISAR-A είναι στο 25% του Tor-M1. Δηλαδή για την υποστήριξη ΤΘ Σχηματισμών, απαιτούνται τέσσερα HISAR-A για κάθε ένα Tor-M1, . |
Όλα αυτά τα σχεδιαστικά λάθη, αναγκάζουν το HISAR-A να δυσκολεύεται εντόνως τόσο στο να υποστηρίξει ταχυκίνητες επιχειρήσεις (π.χ. προέλαση ΤΘ), όσο και να αναζητεί στόχους εν κινήσει.
Το HISAR-A αναγκάζεται συνεπώς να λειτουργεί σε συνεργασία με SPAAG (όπως το KORKUT), που θα του παρέχουν τον απαιτούμενο χρόνο για να ταχθεί σε κατάλληλες θέσεις προκειμένου να υποστηρίξει τον Α/Α αγώνα.
 |
| To αυτόνομο A/K αντιαεροπορικό πυροβόλο Korkut. Απαιτείται η ύπαρξή του προκειμένου το HISAR-A να μπορεί να δρα πιο ικανοποιητικά εντός ταχυκίητων σχηματισμών. |
Φυσικά, το Tor-M1 είναι "μανούλα" σε αυτό το είδος Α/Α προστασίας, αφού μπορεί να αναζητά στόχους εν κινήσει, να τους εγκλωβίζει, και να τους εμπλέκει σε μονοψήφιο αριθμό δευτερολέπτων.
- Ασφάλεια
Τα ζητήματα ασφαλείας του HISAR-A είναι δύο, και είναι τα εξής:
- Ηot Launch. Δηλαδή ο πύραυλος ενεργοποιείται ("εκκινεί") ενώ βρίσκεται στο κάννιστρο πλησίον του οχήματος, κι όχι μακρυά από αυτό όπως συμβαίνει στο Tor-M1 (cold launch).
- Τα κάννιστρα εκτόξευσης του HISAR-A βρίσκονται στα πλάγια του οχήματος. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, το HISAR-A να τάσσεται σε θέσεις βολής που είναι τελείως επίπεδες, περιορίζοντας έτσι κατά πολύ το πεδίο δράσης του.
Επίλογος
Όπως προείπαμε, για την Α/Α κάλυψη κινούμενων τμημάτων ελιγμού, απαιτούνται τέσσερα HISAR-A (ή 2 HISAR-A και 2 Korkut), για να κάνουν τη δουλειά ενός Tor-M1.
Για την Α/Α κάλυψη ενός χώρου όμως (εγκαταστάσεις, Α/Δ κοκ), απαιτούνται 4 HISAR-A για να κάνουν τη δουλειά 3 Tor-M1. Κι αυτό συμπεραίνεται, διότι παρά τις καλύτερες επιδόσεις του HISAR-A στην γεωγραφική κάλυψη, έχει την μισή αποτελεσματικότητα της παραπάνω κάλυψης εξαιτίας του μισού οπλικού φορτίου που διαθέτει.
Ως οπλικό σύστημα λοιπόν, το HISAR-A είναι χειρότερο του Tor-M1. Έχει όμως ορισμένα χαρακτηριστικά πλεονεκτήματα, που πρέπει να απασχολήσουν εντόνως την ελληνική στρατιωτική ηγεσία.
Αυτά είναι η Τουρκική προέλευσή του, και συνεπώς η απρόσκοπτη υποστήριξή του και οι υψηλές διαθεσιμότητες που θα απολαμβάνει, και η πιο σύγχρονη και αυτοματοποιημένη τεχνολογία του.
Για να "αρθούν" τα παραπάνω προβλήματα λοιπόν, προτείνουμε τις ακόλουθες λύσεις:
- Να γίνεται συνεχής-άοκνη προσπάθεια για την διατήρηση των Tor-M1 στις υψηλότερες δυνατές διαθεσιμότητες.
- Να ξεκινήσει έστω ένα "light" πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των ηλεκτρονικών τους, που θα τα κάνει πιο φονικά, πιο σύγχρονα, και πιο φιλικά προς το χρήστη.