 |
| Μ113 του Ελληνικού Στρατού κατά τη διάρκεια παρέλασης. |
ΟΡΙΣΜΟΣ
Το ΤΟΜΠ είναι συντομογραφία του τίτλου " Τεθωρακισμένο Όχημα Μεταφοράς Προσωπικού", και επί της ουσίας πρόκειται για θωρακισμένα οχήματα που μεταφέρουν μια Ομάδα Μάχης (ή αντίστοιχη της), ή εφόδια, στο πεδίο της μάχης.Ο διαχωρισμός των ΤΟΜΠ, με τα ΤΟΜΑ, που θα αναλυθεί σε επόμενο άρθρο, έγκειται στην ΜΗ ύπαρξη από τα πρώτα, πυροβόλου 20 χιλιοστών, καθώς και η ύπαρξη βαρύτερης θωράκισης από τα δεύτερα.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Ιστορικά, τα ΤΟΜΠ σαν ιδέα καθιερώθηκαν από τον Βρετανικό Στρατό κατά τη διάρκεια του Α' ΠΠ.Βλέποντας πως τα άρματα τους, χωρίς τη συνοδεία Πεζικού, ήταν ευάλωτα σε αντιαρματικές φωλιες και στο αντίπαλο πεζικό εν γένει, αποφάσισαν την παραγωγή ορισμένων αρμάτων Mark V, με δυνατότητα μεταφοράς στοιχείων πολυβόλων. Το πρώτο καθαροαιμο ΤΟΜΠ που παράχθηκε, το Μark IX, δεν πρόλαβε τον πολεμο.
 |
| Mark V κατά τη διάρκεια εφόδου κάπου στο Γαλλογερμανικό μέτωπο |
Τα ΤΟΜΠ μέχρι και τον πόλεμο της Κορέας ηταν στην ουσία από μετατροπές αρμάτων, Α/Κ πυροβόλων, και φορτηγών.
Ο ψυχρός πόλεμος ήταν αυτός που έφερε ειδικά οχήματα, φτιαγμένα εξαρχής για τον ρόλο αυτό, με κυριότερα τα Μ113 από τη δύση(ΝΑΤΟ), και την οικογένεια BTR από το σύμφωνο Βαρσοβίας.
ΑΠΟΣΤΟΛΗ
Η βασική αποστολή, ακόμα και σήμερα, των ΤΟΜΠ ειναι η μεταφορά πεζοπόρων τμημάτων (ομάδες ΠΖ, στοιχεία όλμων/πολυβόλων/στοιχεία ΑΤ), και εφοδίων (πυρκα ΠΒ, πυρκων) στη μάχη. Δεν έχουν ως εκ τούτου ως αποστολή την άμεση συμμετοχή σε αυτή, γι'αυτό κι αποκαλούνται συχνά κι ως "κινητά ταξί".
Παρόλαυτα, εχει οπλισμό που του επιτρέπει να υποστηρίζει την ομάδα μάχης απο κάποια απόσταση και με κάλυψη σκάφους, και για αυτοάμυνα. Ο συνήθης οπλισμός είναι:
α) Πολυβόλα 7,62 χιλ.(MG3).
β) Πολυβόλα 12,7 χιλ.(M2 0,50).
γ) Αυτόματοι εκτοξευτές. βομβίδων 40χιλ.(Mk19,GMG).
α) Πολυβόλα 7,62 χιλ.(MG3).
β) Πολυβόλα 12,7 χιλ.(M2 0,50).
γ) Αυτόματοι εκτοξευτές. βομβίδων 40χιλ.(Mk19,GMG).
Επιπλέον, τα ΤΟΜΠ διαθέτουν και θωράκιση με κύρια αποστολή την προστασία έναντι θραυσμάτων ΠΒ, όλμων, και ελαφρών όπλων.
Σε αντίθεση με τα ΤΟΜΑ και τα άρματα, τα ΤΟΜΠ είναι πιο ελαφρά θωρακισμένα, διοτι:
α) Δεν συμμετέχουν άμεσα στη μάχη.
β) Πρέπει να είναι πιο οικονομικά, λόγω μεγαλύτερων αριθμητικών αναγκών.
γ) Ευνοείται η κινητικότητα.
Σε αντίθεση με τα ΤΟΜΑ και τα άρματα, τα ΤΟΜΠ είναι πιο ελαφρά θωρακισμένα, διοτι:
α) Δεν συμμετέχουν άμεσα στη μάχη.
β) Πρέπει να είναι πιο οικονομικά, λόγω μεγαλύτερων αριθμητικών αναγκών.
γ) Ευνοείται η κινητικότητα.
ΤΥΠΟΙ ΤΟΜΠ
Τα ΤΟΜΠ διακρίνονται βάσει της κίνησης τους, στις εξής κατηγορίες:
α) Ερπυστριοφόρα (Ε/Π).
β) Τροχοφόρα (Τ/Χ).
γ) Ημι-ερπυστριοφόρα, ή μεικτά.
β) Τροχοφόρα (Τ/Χ).
γ) Ημι-ερπυστριοφόρα, ή μεικτά.
Η κάθε επιλογή έχει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της αντίστοιχα, που καλύπτουν διαφορετικές ανάγκες.
Τα Ε/Π είναι τα ακριβότερα στη χρήση και τα πιο απαιτητικά σε συντήρηση, αλλά είναι πιο ευκίνητα σε οποιοδήποτε έδαφος, πλην δρόμου, και μπορούν να δεχτούν περισσότερο φορτίο και θωράκιση.
Τα Τ/Χ από την άλλη, είναι πιο οικονομικά στη χρήση, πιο ευκίνητα σε δρόμο, αλλά υστερούν σε όλα τα υπόλοιπα.
Τα μεικτά τέλος, είναι ξεπερασμένη αντίληψη, και χρησιμοποιούνται μόνο για ειδικούς σκοπούς.
Στις Ελληνικές ανάγκες, ταιριάζουν καλύτερα τα Ε/Π ΤΟΜΠ, λόγω του ανωμάλου εδάφους. Η μόνη περίπτωση που ίσως θα ευδοκιμούσαν Τ/Χ ΤΟΜΠ σε Ελληνική υπηρεσία, θα ήταν για κάλυψη αναγκών της 71ης ΑΜ Ταξιαρχίας(ευκολότερη μεταφορά), και της 2ης ΜΚ Μεραρχίας (ταχύτερη προώθηση στη ΖΕ Δ'ΣΣ).
Τα Ε/Π είναι τα ακριβότερα στη χρήση και τα πιο απαιτητικά σε συντήρηση, αλλά είναι πιο ευκίνητα σε οποιοδήποτε έδαφος, πλην δρόμου, και μπορούν να δεχτούν περισσότερο φορτίο και θωράκιση.
Τα Τ/Χ από την άλλη, είναι πιο οικονομικά στη χρήση, πιο ευκίνητα σε δρόμο, αλλά υστερούν σε όλα τα υπόλοιπα.
Τα μεικτά τέλος, είναι ξεπερασμένη αντίληψη, και χρησιμοποιούνται μόνο για ειδικούς σκοπούς.
Στις Ελληνικές ανάγκες, ταιριάζουν καλύτερα τα Ε/Π ΤΟΜΠ, λόγω του ανωμάλου εδάφους. Η μόνη περίπτωση που ίσως θα ευδοκιμούσαν Τ/Χ ΤΟΜΠ σε Ελληνική υπηρεσία, θα ήταν για κάλυψη αναγκών της 71ης ΑΜ Ταξιαρχίας(ευκολότερη μεταφορά), και της 2ης ΜΚ Μεραρχίας (ταχύτερη προώθηση στη ΖΕ Δ'ΣΣ).
 |
| Ένα εκ των γνωστότερων Τ/Χ ΤΟΜΠ, το BTR-80. |
ΜΑΧΗΤΙΚΗ ΙΣΧΥΣ ΤΟΜΠ
Το πως υπολογίζεται η Μαχητική Ισχύς(Μ.Ι.), η μέθοδος εφαρμογής της, κι ο,τι επακόλουθο αυτής υπάρχει, θα αναλυθεί σε άλλο άρθρο.
Στα ΤΟΜΠ, κατά γενική ομολογία, και με βάση την βασική αποστολή του, η Μ.Ι., υπολογίζεται ως εξής:
Σ.Μ.Ι.* πολλαπλασιαστής ΤΟΜΠ.
Ο ΣΜΙ είναι συντομογραφία του "Συντελεστή Μαχητικής Ισχύος" και για κάθε ΤΟΜΠ υπολογιζεται βάσει των παρακάτω επιδόσεων :
α) Ταχυκινησία (hp/ton): 25%
β) Ισχύς Πυρός (mm): 25%
γ) Αυτονομία (km): 20%
δ) Μεταφορά Προσωπικού: 15%
ε) Προστασία:15%
β) Ισχύς Πυρός (mm): 25%
γ) Αυτονομία (km): 20%
δ) Μεταφορά Προσωπικού: 15%
ε) Προστασία:15%
Και ο ειδικός πολλαπλασιαστής, με βάση Βρετανικά και Νατοϊκά εγχειρίδια, έχει ως εξής:
α) *33 το ουδέτερο ΤΟΜΠ
β) *36 το επιτηθέμενο ΤΟΜΠ
γ) *30 το αμυνόμενο.
β) *36 το επιτηθέμενο ΤΟΜΠ
γ) *30 το αμυνόμενο.
ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΤΟΥΡΚΙΑΣ
ΤΟΥΡΚΙΑ
Ο εξ ανατολών σύμμαχος και γείτονας, εχει πλειάδα ΤΟΜΠ, για να καλύψει τις τεράστιες ανάγκες του. Το 25 % περίπου ΤΟΜΠ του είναι σχετικά σύγχρονα, αλλά Τ/Χ (Kirpi/Cobra 2), με ο,τι περιορισμούς ενέχουν σε Ε/Τ σύρραξη, το 25% είναι σχετικά σύγχρονης κατασκευής Ε/Π, αλλά παλαιάς σχεδιασης( ACV-15).
Και τέλος, το 50% ειναι Ε/Π παλαιάς σχεδίασης και κατασκευής (Μ113Α/Α1/Α2).
Οπότε συνολικά, ο Τουρκικός Στρατός διαθέτει συνολικά 5.400 ΤΟΜΠ, και συγκεκριμένα:
Ο εξ ανατολών σύμμαχος και γείτονας, εχει πλειάδα ΤΟΜΠ, για να καλύψει τις τεράστιες ανάγκες του. Το 25 % περίπου ΤΟΜΠ του είναι σχετικά σύγχρονα, αλλά Τ/Χ (Kirpi/Cobra 2), με ο,τι περιορισμούς ενέχουν σε Ε/Τ σύρραξη, το 25% είναι σχετικά σύγχρονης κατασκευής Ε/Π, αλλά παλαιάς σχεδιασης( ACV-15).
Και τέλος, το 50% ειναι Ε/Π παλαιάς σχεδίασης και κατασκευής (Μ113Α/Α1/Α2).
Οπότε συνολικά, ο Τουρκικός Στρατός διαθέτει συνολικά 5.400 ΤΟΜΠ, και συγκεκριμένα:
α) 2.813 Μ113 (Σ.Μ.Ι.:0,86)
β) 900 ACV-15/0.50 (Σ.Μ.Ι.:0,90)
γ) 535 BTR-80 (Σ.Μ.Ι.: 1,00)
δ) 420-1.000 Kirpi (Σ.Μ.Ι.: 1,02)
ε) <250 Cobra II ( Σ.Μ.Ι.: 0,88)
στ)480 ACV-15/Μk19 (Σ.Μ.Ι.: 1,05)
β) 900 ACV-15/0.50 (Σ.Μ.Ι.:0,90)
γ) 535 BTR-80 (Σ.Μ.Ι.: 1,00)
δ) 420-1.000 Kirpi (Σ.Μ.Ι.: 1,02)
ε) <250 Cobra II ( Σ.Μ.Ι.: 0,88)
στ)480 ACV-15/Μk19 (Σ.Μ.Ι.: 1,05)
 |
| ΤΟΜΠ ACV-15(AAPC) του Τουρκικού Στρατού, σε άσκηση. |
Εξ αυτών, η 1η Στρατιά, η 4η Στρατιά (Αιγαιου), και το 4ο ΣΣ(εφεδρεια), εκτιμάται οτι διαθέτουν:
α) ~1.100 Μ113 (0,86)
β) 770 ACV-15/0.50 (0,90)
γ) 380 ACV-15/Μk19 (1,05)
Συνολικα ΤΟΜΠ: 2.350.
Συνολική Μ.Ι. ως επιτηθεμενος(*36):
73.500 ποντοι Μ.Ι.
β) 770 ACV-15/0.50 (0,90)
γ) 380 ACV-15/Μk19 (1,05)
Συνολικα ΤΟΜΠ: 2.350.
Συνολική Μ.Ι. ως επιτηθεμενος(*36):
73.500 ποντοι Μ.Ι.
Τα υπόλοιπα οχήματα βρίσκονται στη ΝΑ Τουρκία, στη Στρατοχωροφυλακή και στο 5ο ΣΣ, στην Κύπρο. Επίσης, ένας αριθμός Μ113, δεν λογίζεται ως ΤΟΜΠ, επειδή χρησιμοποιείται για ειδικούς σκοπούς, διαφορετικούς από αυτούς των ΤΟΜΠ, μιας και δεν διαθέτει ειδικά οχήματα όπως ο ΕΣ (Σταθμοί Διοίκησης, ασθενοφόρα κτλπ).
Όπως εύκολα διαπιστώνουμε, τα Τούρκικα Τ/Χ οχήματα αν και παρουσιάζουν υψηλότερο Σ.Μ.Ι., βρίσκονται στην Ν.Α. Τουρκια κι οχι στο Ε/Τ μετωπο, επειδή:
α) δεν είναι καθαρόαιμα 8τροχα ΤΟΜΠ, αλλα θωρακισμένα οχήματα και MRAP και προορίζονται για χαμηλότερης έντασης πόλεμο.
β) είναι εντελώς ακατάλληλα για το Ελληνικό έδαφος.
γ) προορίζονται για πόλεμο εντός κατοικημένων τόπων, και κατά ανταρτών.
β) είναι εντελώς ακατάλληλα για το Ελληνικό έδαφος.
γ) προορίζονται για πόλεμο εντός κατοικημένων τόπων, και κατά ανταρτών.
ΕΛΛΑΔΑ
Ο Ελληνικός Στρατός (Ε.Σ.), έχοντας κι αυτός μεγάλες ανάγκες, διαθέτει για το μέγεθος της χώρας, τεράστιο αριθμό οχημάτων σε ρόλο ΤΟΜΠ.
Εξ αυτών, το 20% είναι σχετικά σύγχρονα (Λεωνιδας 2), ενώ το υπόλοιπο 80% παλαιάς σχεδίασης & κατασκευής (Μ113).
Συνολικά λοιπόν, ο Ε.Σ. διαθέτει 2.750 ΤΟΜΠ, ειδικότερα:
Ο Ελληνικός Στρατός (Ε.Σ.), έχοντας κι αυτός μεγάλες ανάγκες, διαθέτει για το μέγεθος της χώρας, τεράστιο αριθμό οχημάτων σε ρόλο ΤΟΜΠ.
Εξ αυτών, το 20% είναι σχετικά σύγχρονα (Λεωνιδας 2), ενώ το υπόλοιπο 80% παλαιάς σχεδίασης & κατασκευής (Μ113).
Συνολικά λοιπόν, ο Ε.Σ. διαθέτει 2.750 ΤΟΜΠ, ειδικότερα:
α) 400 M-113/GMG (Σ.Μ.Ι.: 1,01)
β) 1.590 Μ-113/0.50 (Σ.Μ.Ι.: 0,86)
γ) 495 Λεωνίδας 2 (Σ.Μ.Ι.: 1,01)
δ) 213 Μ577
ε) 54 Μ113 Φ/Φ
β) 1.590 Μ-113/0.50 (Σ.Μ.Ι.: 0,86)
γ) 495 Λεωνίδας 2 (Σ.Μ.Ι.: 1,01)
δ) 213 Μ577
ε) 54 Μ113 Φ/Φ
 |
| Οχημα Μ577 του Ε.Σ. Αν και δενειναι ΤΟΜΠ με την επιχειρησιακή έννοια, εντούτοις χρησιμοποιείται σαν Σ.Δ. Μοναδος, ελευθερώνονταςπολυτιμα Μ113, για το ρολο που προορίζονται, ΤΟΜΠ Μ/Κ ομαδας ΠΖ. |
Από αυτά, αφαιρόντας τα ειδικά οχήματα (Μ-577, Μ113ΦΦ κοκ), καθώς και τα ΤΟΜΠ που βρίσκονται στην Κύπρο, εκτιμάται πως στο Ε/Τ μέτωπο, και σε ρόλους ΤΟΜΠ, θα υπάρχουν:
α) 400 Μ113/GMG (1,01)
β) 1.500 Μ113 (0,86)
γ) 400 Λεωνίδας 2 (1,01)
β) 1.500 Μ113 (0,86)
γ) 400 Λεωνίδας 2 (1,01)
Συνολικά δηλαδή, 2.100 ΤΟΜΠ, με συνολικη Μ.Ι., ως αμυνόμενη χώρα (*30) 63.000 πόντους
Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη αρκετές παραμέτρους, υπάρχει ένα έλλειμμα απο πλευράς Ε.Σ. στον τομέα των ΤΟΜΠ, κατά 10.500 πόντων μαχητικής ισχύος.
Για να γινει πιο κατανοητή αυτή η διαφορά, θα μπορούσαμε να την ποσοτικοποιήσουμε, σε 400 ΤΟΜΠ με ΣΜΙ:1,00(π.χ. Λεωνιδας).
Αλλιώς, "ποιοτικοποιώντας" τη διαφορά των 10.500 πόντων, θα μπορούσαμε να πουμε πως χρειάζεται τα 1.500 Μ113 απο ΣΜΙ:0,86 να ανέβουν στο 1,00.
Για να γινει πιο κατανοητή αυτή η διαφορά, θα μπορούσαμε να την ποσοτικοποιήσουμε, σε 400 ΤΟΜΠ με ΣΜΙ:1,00(π.χ. Λεωνιδας).
Αλλιώς, "ποιοτικοποιώντας" τη διαφορά των 10.500 πόντων, θα μπορούσαμε να πουμε πως χρειάζεται τα 1.500 Μ113 απο ΣΜΙ:0,86 να ανέβουν στο 1,00.
ΑΤΕΝΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Η έλλειψη που βρέθηκε, μπορεί να μηδενίζεται απο άλλα οπλικά συστήματα στο Ελληνικό οπλοστάσιο, όπως τα Α-Τ, το ΠΒ και τα άρματα. Εξάλλου η Μ.Ι., ειναι ενιαία για όλα τα χερσαία συστήματα.
Ο Ε.Σ., μη έχοντας τα απαραίτητα κονδύλια για αγορά νέων οχημάτων, θα πρέπει να αναζητήσει λύσεις οικονομικές εκ των έσω, ή μεταχειρισμένα απο το εξωτερικό.
Μια λύση, την οποια έχει ξεκινήσει, αλλα πρεπει να την εντατικοποιήσει, ειναι την αναβάθμιση των Μ113 με ασπίδιο πολυβολητή, και πλάκα προστασίας στο μετωπικό τόξο. Επίσης, θα μπορούσε να βάλει τηλεχειριζόμενο πύργο πολυβολητή, με 0.50 Μ2, και εκτοξευτή βομβιδων 40 χιλιοστων. Επίσης, θα μπορούσαν να αναζητηθούν πλεονάζοντα GMG/Μk19, και να τοποθετηθούν σε κάποια επιπλέον ΤΟΜΠ.
Όλα τα ανωτέρω, συμβάλλουν στο να πάει η Μ.Ι. των Μ113 κοντα στο 1,00 , με αποτέλεσμα να κλείσει αρκετά η ψαλίδα.
Στον τομέα της εύρεσης μεταχειρισμένων ΤΟΜΠ, η μόνες ίσως αποδεκτές λύσεις θα ήταν η αποδέσμευση μερικών εκατοντάδων Μ113Α3 (Σ.Μ.Ι.: 0.92), ή η απόκτηση 100-200 VAB-VTT από τά αποσυρομενα Γαλλικα, για την 2η ΜΚ Μεραρχία ή την ΑΣΔΕΝ. Προτιμότερο όμως είναι η άμεση ενίσχυση του Ε.Σ. με ενα ικανό ΤΟΜΑ, που κυριολεκτικά θα εκτοξεύσει τις επιδόσεις του ΠΖ στο σύγχρονο πεδίο της μάχης.
Ας μην ξεχνάμε, πως η μικρη διαφορά στον αριθμο ΤΟΜΠ μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας οφειλεται στην ύπαρξη ΤΟΜΑ απο Τουρκικής πλευράς (ACV-15 AIFV), ενώ από Ελληνικής μόνο κάποιες δεκάδες BMP-1GR .
Ας μην ξεχνάμε, πως η μικρη διαφορά στον αριθμο ΤΟΜΠ μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας οφειλεται στην ύπαρξη ΤΟΜΑ απο Τουρκικής πλευράς (ACV-15 AIFV), ενώ από Ελληνικής μόνο κάποιες δεκάδες BMP-1GR .
 |
| Το βαρύτερο ΤΟΜΠ του Ε.Σ., το Λεωνιδας 2. |