ΑΝΑΛΥΣΗ: Η αναγκαιότητα της αναβάθμισης των P-3 Orion από το ΠΝ.

Αεροσκάφος Nαυτικής Συνεργασίας P-3 Orion.

Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε στην αναβάθμιση των P-3B Orion του ΠΝ, στην αναγκαιότητα αυτής της αναβάθμισης, καθώς και στις αποστολές που πρόκειται να εκτελέσει.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ -ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Το P-3 είναι ένα τετρακινητήριο Αεροσκάφος Ναυτικής Συνεργασίας (ΑΦΝΣ), ναυτικής περιπολίας στην Νατοική ορολογία (Maritime Patrol Aircraft - MPA), και αποστολή του είναι ο εντοπισμός και εξουδετέρωση υποβρυχίων (ανθυποβρυχιακός αγώνας), η αναγνώριση, η από αέρος ναρκοθέτηση, καθώς και η συμμετοχή του στον αγώνα επιφανείας.

Διαθέτει 4 κινητήρες Turboprop Allison T56-A-14, και μέγιστο βάρος απογείωσης τους 63 τόνους. Έχει μέγιστη ακτίνα δράσης τα 4.400 χλμ και 16 ώρες αυτονομία, αλλά αυτή περιορίζεται στα 2.500 χλμ και 3 ώρες αυτονομία όταν πρόκειται να εκτελέσει ναυτική περιπολία σε χαμηλό υψόμετρο. Μπορεί να φτάσει μέχρι τα 28.000 πόδια υψόμετρο, και έχει μέγιστη ταχύτητα τα 750χλμ/ώρα (χωρίς φορτίο).

Έχει 10 θέσεις ανάρτησης οπλισμού, και μπορεί να μεταφέρει περίπου 9-10 τόνους όπλων συνολικά.  Από οπλισμό μπορεί να πάρει τα εξής (ή συνδυασμός αυτών):

4-8 απλές βόμβες της σειράς ΜΚ80 ή .

4 Πυραύλους κατά πλοίων Harpoon, Slamer, AGM-65 Maverick.

8 Τορπίλες

8-11 Θαλάσιες νάρκες

140 συνολικά ενεργητικά και παθητικά Sonobuoys, τα οποία είναι αναλώσιμα στοιχεία sonar, που εκτοξεύονται από το αεροσκάφος για εντοπισμό υποβρυχίων. 

ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

Η Ελλάδα απέκτησε 6 P-3B από τις ΗΠΑ τη δεκαετία του 2000, και συγκεκριμένα το 1996-97. Στόχος του ΠΝ ήταν να αντικαταστήσει τα υπέργηρα HU-16B Albatross που είχαν μειωμένες επιδόσεις στον τομέα της ναυτικής περιπολίας και αναγνώρισης. Κατά γενική ομολογία, και παρά τα χρόνια του, πρόκειται για το καλύτερο ΑΦΝΣ τουλάχιστον μέχρι την έλευση των επίσης Αμερικάνικων P-8 και των Σουηδικών Swordfish. Η μεγάλη αυτονομία του, ο επιτυχημένος σχεδιασμός του, καθώς και η μεγάλη μεταφορική του ικανότητα, δεν αφήνουν πολλές αμφιβολίες για την απόδοσή του.

Ο ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΑΦΝΣ- Η ΝΕΑ ΟΡΟΛΟΓΙΑ

Στις αρχές της χιλιετίας και με την γεωμετρική αύξηση της τεχνολογίας, τα μέχρι πρότινος ΑΦΝΣ (MPA) έχουν μεταμορφωθεί σε MMA(Multi Mission Aircraft), δηλαδή σε Αεροσκάφη Πολλαπλών Αποστολών. Σαν σύντομη περιγραφή από εδώ και πέρα θα αναφέρονται πλέον ως ΑΦΝΣ-ΠΑ.

Οι επιπρόσθετες αποστολές που μπορούν αυτά τα "νέα" αεροσκάφη να αναλάβουν είναι αποστολές C4I (Command-Control-Communications-Computers-Intelligence), δηλαδή ελληνιστί Διοίκηση-Έλεγχος-Επικοινωνίες-Υπολογιστική Ισχύς-Πληροφορίες.

Συνεπώς ο νέος ρόλος των αναβαθμισμένων ΑΦΝΣ-ΠΑ του ΠΝ δεν περιορίζεται μόνο στον ναυτικό, ανθυποβρυχιακό αγώνα και ναρκοπόλεμο, αλλά επεκτείνεται και σε άλλους τομείς. Μπορεί αυτούς τους επιπλέον τομείς να τους κάλυπτε κι ένα ΑΦΝΣ, όχι όμως με την ίδια αποτελεσματικότητα. Θα ακολουθήσουν μερικά παραδείγματα για καλύτερη κατανόηση.

Διοίκηση - Έλεγχος.

Το κάθε πλοίο πέραν των δικών του αισθητήρων, πρέπει να έχει και εικόνα από άλλους αισθητήρες, για να μπορεί να δράσει με τον βέλτιστο τρόπο. Συνεπώς απαιτείται μια πλατφόρμα που θα κάνει συγκερασμό όλου αυτού του τεράστιου όγκου πληροφοριών, κι αφού εισάγει επιπλέον στοιχεία από άλλες πλατφόρμες του ΠΝ, της ΠΑ και του ΕΣ, να τις αναλύσει, και να στείλει την "ολοκληρωμένη εικόνα" ξανά στους άμεσα ενδιαφερόμενους, τόσο στους προϊστάμενους (Αρχηγείο Στόλου - ΕΘΚΕΠΙΧ), όσο και στους υφισταμένους (Φρεγάτες-Υποβρύχια-Αεροσκάφη). Με το νέο και σύγχρονο Σύστημα Υπολογιστή Αποστολής και Διαχείρισης Μάχης Μ2ΙΜS της Εληνικής ISI Hellas, πλέον όλοι θα έχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα του τι συμβαίνει σε όλο το εύρος του Θεάτρου Επιχειρήσεων.

Μέχρι και σήμερα, με αυτή την αποστολή επιφορτίζονταν τα ΑΣΕΠΕ της ΠΑ, με αποτέλεσμα να έχουν αυξημένες ευθύνες και αρμοδιότητες. Η επανένταξη των αναβαθμισμένων P-3B θα ανεξαρτητοποιήσει το ΠΝ σε αυτόν τον τομέα, και θα ελαφρύνει την ΠΑ, με αποτέλεσμα τα ΑΣΕΠΕ να επικεντρωθούν στην πρωταρχική τους αποστολή, που είναι το Αεροπορικό σκέλος C4I.

Απλοϊκό παράδειγμα "διάχυσης πληροφοριών" με την επικείμενη ένταξη των αναβαθμισμένων ΑΦΝΣ-ΠΑ P3B Orion.
Πράσινο βέλος: Πληροφορίες έκαστης Μονάδας Επιφανείας.
Πορτοκαλί βέλος: Εικόνα όλων των Μονάδων Επιφανείας που ανήκουν στο τομέα εκάστου P-3B.
Κόκκινο βέλος: Η ολοκληρωμένη εικόνα που διαχέεται από το Αρχηγείο Στόλου (ΑΣ) μέσω των P-3, προς όλους τους ενδιαφερόμενους.

Επικοινωνίες

Η ασύρματη επικοινωνία μεταξύ 2 σημείων με μεγάλη απόσταση μεταξύ τους, είναι δύσκολη υπόθεση. Κι αυτό διότι ενώ τα σήματα διοχετεύονται ευθυτενώς,  η Γη έχει γεωγραφικές εξάρσεις και είναι σφαιρική. Αποτέλεσμα αυτού του φαινομένου είναι οι επικοινωνίες να περιορίζονται σε μερικές δεκάδες χιλιόμετρα. Για να επικοινωνήσουν 2 μακρινά σημεία, απαιτείται να αναπτυχθούν αναμεταδότες στο μέσο της απόστασης τους, για να κάνουν αναμετάδοση των επικοινωνιών. Τα αναβαθμισμένα ΑΦΝΣ-ΠΑ P-3B, θα εκσυγχρονιστούν σε αυτόν τον τομέα με νέους Σταθμούς Ασυρμάτου, με αποτέλεσμα το ΠΝ να διαθέτει πλέον κι άλλον τρόπο αναμετάδοσης, πέραν των χερσαίων και θαλάσσιων αναμεταδοτών που υπάρχουν στα νησιά του Αιγαίου.

Σημείωση:Αυτό δεν ισχύει στον ίδιο βαθμό για τον ΕΣ και την ΠΑ, διότι ο μεν ΕΣ μπορεί να αναπτύξει τις κεραίες επικοινωνιων του σε ορεινούς όγους, περιορίζοντας έτσι κατά πολύ τους όποιους περιορισμούς. Η ΠΑ δε, λόγω της φύσης της (ιπτάμενοι φορείς), δεν δέχεται σχεδόν καμία επίδραση από τον ορίζοντα. Συνεπώς ο κλάδος με την μεγαλύτερη ανάγκη για αναμεταδότες είναι το ΠΝ.

Η επικοινωνία περιορίζεται λόγω της σφαιρικότητας της Γης και των γεωγραφικών εξάρσεων. Τα σύγχρονα αεροσκάφη C4I, μπορούν μεταξύ των άλλων, να λειτουργήσουν και σαν αναμεταδότες περιορίζοντας έτσι την εξάρτηση μιας Δύναμης από χερσαιους και θαλάσσιους αναμεταδότες.

Υπολογιστική Ισχύ και Πληροφορίες.

Τα P-3B θα εφοδιαστούν με το νέο 3D Χ Band ραντάρ επιφανείας πολλαπλών λειτουργιών ELM-2022A της Ισραηλινής ELTA, καθώς και με το σύστημα υποκλοπής ηλεκτρονικών εκπομπών (ESM/ELINT) EL/L-8385 επίσης της ELTA. Επίσης θα εφοδιαστούν και με τον πολλαπλού φάσματος αισθητήρα ΜΧ-15 της Αμερικανικής L-3, που θα ενσωματώνει τηλεοπτική κάμερα ημέρας και νύκτας, καθώς και υπέρυθρη κάμερα υψηλής ανάλυσης. Όλα αυτά θα συνδέονται με το M2IMS, το οποίο με την μεγάλη υπολογιστική του ισχύ και το σύγχρονο λογισμικό, θα μπορεί να εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες όλων των αισθητήρων του αεροσκάφους στο έπακρο. Κατ'αυτόν τον τρόπο, η ολοκληρωμένη εικόνα που θα στέλνεται τόσο στο ΑΣ και ΕΘΚΕΠΙΧ, όσο και στις Μονάδες Επιφανείας του ΠΝ, θα περιλαμβάνει και φιλτραρισμένες πληροφορίες των αισθητήρων του αεροσκάφους. Το αναβαθμισμένο P-3B σύμφωνα με τον προσομοιωτή CMANO, μπορεί να εντοπίζει στόχους στις εξής αποστάσεις:

Ενδεικτικές οριζόντιες αποστάσεις εντοπισμού και ταυτοποίησης του ρανταρ ELM-2022A και του αισθητήρα MX-15HD αντίστοιχα. Τα παραπάνω αποτελέσμα βγήκαν βάσει του εξομοιωτή CMANO. Οι αποστάσεις είναι σε χιλιόμετρα.

Διαφορά εμβέλειας εντοπισμού, σε σχέση με το υψόμετρο του ΑΦΝΣ-ΠΑ P-3B. Το μεγάλο ημικύκλιο αφορά υψόμετρο 28.000 ποδών, και το μικρο τα 2.000 πόδια.

Συνεπώς ένα Ναυτικό Αεροσκάφος τέτοιων δυνατοτήτων αυξάνει γεωμετρικά τις αποστάσεις εντοπισμού για ένα Ναυτικό, κι αυτό διότι τα πλοία έχουν τον περιορισμό του ορίζοντα και των γεωγραφικών εξάρσεων. Το ίδιο όμως δεν συμβαίνει και στην ταυτοποίηση των στόχων, διότι οι αποστάσεις είναι απαγορευτικές για τέτοιου μεγέθους αεροσκάφη. Συνεπώς για την ταυτοποίηση ιχνών, πιο κατάλληλα κρίνονται τα ελικόπτερα και UAV με ανάλογους πολυφασματικούς αισθητήρες.

Καλυπτότητα του ραντάρ ELM-2022A του P-3B σε υψηλό υψόμετρο, από το Σούνιο.

Καλυπτότητα του ραντάρ ELM-2022A του P-3B σε μέσο υψόμετρο, από το Σούνιο.

Καλυπτότητα του ραντάρ ELM-2022A του P-3B σε χαμηλό υψόμετρο, νότια του Σουνίου.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως ένα σύγχρονο Ναυτικό χωρίς ΑΦΝΣ-ΠΑ, είναι κυριολεκτικά "λειψό". Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε, αν ένα Ναυτικό έχει μη εκσυγχρονισμένα ΑΦΝΣ, χωρίς δυνατότητες C4I και data fusion. Συνεπώς από επιχειρησιακής άποψης και μόνο, η εύρεση λύσης ΑΦΝΣ-ΠΑ για το ΠΝ ήταν επιβεβλημένη. Σίγουρα δεν αποτελεί την καλύτερη λύση από άποψης κόστους και παλαιότητας του σκάφους, ωστόσο σαν δυνατότητα και αναγκαιότητα ύπαρξης τέτοιων αεροσκαφών,  ήταν σίγουρα κορυφαίας προτεραιότητας.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Μετά την αναβάθμιση, τα P-3B θα αποτελούν κυριολεκτικά τα μάτια και τον εγκέφαλο του ΠΝ, κι αυτό χωρίς να λάβουμε υπόψιν τις επιδόσεις τους στον ναρκοπόλεμο, στην αναγνώριση, στον ναυτικό και ανθυποβρυχιακό αγώνα. Διότι κι εκεί η αναγκαιότητα του είναι υψίστης σημασίας για ένα σύγχρονο Ναυτικό. Το ΠΝ τα επόμενα χρόνια θα διαθέτει τα καλύτερα ΑΦΝΣ-ΠΑ της Ανατολικής Μεσογείου τουλάχιστον. Όμως δεν πρέπει να επαναπαυτεί. Χρειάζεται ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ νέα πλοία, νέα όπλα, καθώς κι άλλες βοηθητικές πλατφόρμες C4I-Αναγνώρισης όπως UAV κι ελικόπτερα, που θα ελαφρύνουν το έργο των 4+1 P-3B. Αλλιώς η όποια "ακριβή" επένδυση έγινε, δεν θα εκμεταλλευτεί πλήρως και θα πάει χαμένη. 

Σημείωση: Στο βραχυπρόθεσμο μέλλον, θα ακολουθήσει ενδελεχής ανάλυση και σύγκριση των υπαρχόντων ΑΦΝΣ-ΠΑ όλων των χωρών της ΝΑ Μεσογείου.

Μετά την αναβάθμιση, τα P-3B θα αποτελούν κυριολεκτικά τα μάτια και τον εγκέφαλο του ΠΝ, κι αυτό χωρίς να λάβουμε υπόψιν τις επιδόσεις του στον ναρκοπόλεμο, στην αναγνώριση, στον ναυτικό και ανθυποβρυχιακό αγώνα.